مهاڻا درياهه تان لڏي ويا
ٻلهڙيجيءَ لڳ ٽي سال اڳ سنڌوءَ تي مهاڻن جو ترندڙ ڳوٺ هو. اها 1986ع جي ڳالهه آهي، جڏهن فوجين مهاڻن جو ڳوٺ ڦٽائي ڇڏيو. هتي مهاڻن جون 75 ٻيڙيون هيون جن تي مهاڻن جا گهر گهاٽ هئا. فوجي آپريشن شروع ٿيو ته درياهه ٽپڻ تي بندش پئجي وئي. ٻيڙين جا ونجهه ۽ چَپو ضبط ڪري ٿاڻي ۾ يا فوجي ڪئمپ ۾ رکيا ويا ته جيئن ٻيڙيون نه هلي سگهن. سرڪاري ايجنسين اسپر نمبر: 2 وٽ سڀ ٻيڙيون جمع ڪري بيهاري ڇڏيون. مهاڻن وڏي واويلا ڪئي پر وريو ڪي به ڪين. گذريل سال (1988ع) ۾ وڏي ٻوڏ آئي ته مهاڻن جون 52 ٻيڙيون تباهه ٿي ويون پر کين ڪو به معاوضو نه مليو.
مهاڻن مجبور ٿي درياهه ڇڏيو. وَنجهه ڦُرجي چڪا هئا، ٻيڙيون ضبط ٿي ويون هيون، هاڻي درياهه تان تڙجڻ کان سواءِ ٻي واٽ نه هئي. مهاڻن پنهنجا ٽپڙ ٽاڙي کنيا ۽ اسٽوپا کان اوڀر ڏکڻ ۾، ٻيلي جي چوڪڙي نمبر: 4 جي 29 - ايڪڙن تي ڳوٺ ٻڌي ويهي رهيا. ڳوٺ جو نالو ساڳيو رکيائون ”درياهه آباد“. هن وقت ڳوٺ ۾ 135 گهر آهن. مهاڻن جا هتي ٻه پاڙا آهن، هڪڙا سيال ٻيا رند ٻروچ جن جو اصل ڳوٺ منڇر ڍنڍ آهي، چون ٿا ته ٻروچن جا ٻه نينگرملاحن پاليا هئا، هيءَ انهن جو اولاد آهن.