35. پھگن؛ کھلیاں ہگن۔ (کہاوت)
پھگن؛ ڦڳڻ، ھندي مھيني جو نالو، جيڪو فيبروري-مارچ ڌاران اچي. کھلیاں؛ ميدان تي، واٽ تي، بيٺي بيٺي. ہگن؛ ھنگڻ.
ڦڳڻ جي مھيني منجھ موسم تبديل پئي ٿيندي آھي. رات ٺرندي آھي ۽ فرحت بخش ھئڻ سان گڏ، رلي وجھڻ تي پڻ مجبور ڪندي آھي. اگر ڀل ۾ رات جو لٽو جسم تان لھي ويو ته صبح ڌاري زڪام شروع ھوندو. وري صبح ٿيندي گرمي شروع ٿيندي. ڏينھن جو، چِٽ سبب، پگھر پيا ڳڙندا. ماڻھو، اھڙي گرميءَ ۾ ٻاھر جھنگ ۾ بيھي ئي نه سگھندو. اگر اھڙي وقت تي ٽورو لڳندو ته لازمي آھي ته جھنگ ۾ پھچي، قرار سان ويھڻ ڪو نه ڏيندو. انھن ڏينھن ۾ جڏھن، مرد گھرن جون پُئيون يا ڪاڪوس خانا، ويھڻ لاءِ پسند نه ڪندا ھيا، تن ڏينھن ۾ ٽورو ڪرڻ لاءِ جھنگ ۾ وڃڻ ڏاڍو ڏکيرڙو ھوندو ھيو. ماڻھو وڃي بيٺي پير ئي موٽڻ جي ڪندو ھيو. اوڍر تاڙڻ بجاءِ، رستي يا ميدان تي حاجت پوري ڪري ڀڄڻ جي ڪندو ھيو. ٻين لفظن ۾، بيٺي پير ڪاڪوس ڪرڻو پوندو ھيس.
مطلب؛
۱ . ڦڳڻ، ميدان تي ھنگڻ. (ترجمو)
۲ . ڦڳڻ ڦوسيارو؛ راتيان پارو، ڏينھان پاگھارو.
۳ . ڦڳڻ ڦُلهاريو؛ رات سيارو، ڏينهن اُونهارو.
۴ . آرڙھ جي تتي ڏينھن، سانوڻ جي وسندي مينھن، سياري جي آڌي رات، شل ٿئي نه ھنگڻ تات. (سنڌ)