79. دلاں بچ سچ، کوٹھے چڑھ کے نچ۔ (کہاوت)
سچ ۽ ڪوڙ، ھڪٻئي جا ضد آھن. ھڪڙو حقيقت آھي ته ٻيو اختراع آھي. ھڪڙو اصل آھي ته ٻيو نقل آھي. اصل ۽ نقل جي شڪل، دنيا اندر ساڳي ھوندي آھي. ٻنھي کي وقتي طور تي پرکڻ ڏاڍو ڏکيو ھوندو آھي. اڳتي ھلي ٻنھي جون راھون جدا ٿي وينديون آھن. جيستائين سچ سچ ٿئي، تيستائين ڪوڙ وڃي ڪوڙ کي کائي.
سچ، ترت چوڻ سان وقتي تڪليف پھچندي آھي. ان تڪليف کان بچڻ لاءِ، ڪي بزدل ماڻھو ڪوڙ جو سھارو وٺندا آھن. سچ ته حقيقت ۽ ھوبھو ھوندو آھي، جڏھن ته ڪوڙ گھڙي ٺاھي بيھارڻو ھوندو آھي. ورجائي ورجائي ٻڌائڻ سان سچ ته ھر دفعي ساڳيو ھوندو آھي، جڏھن ته ڪوڙ ھر دفعي ارتقائي منزلون طئي ڪرڻ سبب، پنھنجا روپ پيو مٽائيندو آھي، جنھنڪري روز اول کان آخري ڏينھن تائين، سندس ھيئت مٽجي چڪي ھوندي آھي. ھڪڙي ماڻھوءَ ڪوڙ گھڙيو آھي. ھاڻي اھو جيئن ان جي اوسن پاسن تي سوچيندو ويندو، تيئن ان کي سچ جھڙو بنائڻ لاءِ پيو منجھس ٺاھ ٺوھ ڪندو آھي. جڏھن ته سچ چوڻ وارو، جيڪا ڳالھ پھرئين دفعي ڪندو آھي، سا آخري ڏينھن تائين ساڳي ھوندي آھي. ان کي وڌيڪ وزنائتو بنائڻ لاءِ کيس ڪا ٽيڪ يا سياڻپ جو نقطو وجھڻو ناھي ھوندو، جنھنڪري سچ چوڻ وارو دلي طرح سڪون ۾ ھوندو آھي ۽ پھرئين ڏينھن کان وٺي ڪوٺي تي چڙھي، نشانبر ٿي، ساڳي ڳالھ پيو ڪندو آھي. ان جي برعڪس، پھرئين دفعي سان ڪوڙ ھڻڻ وارو، پيو اندران ئي اندران جھڄندو ۽ جھرندو آھي. سوچ ۽ ڳڻتيءَ ۾ ھوندو آھي ته ھنيل ڪوڙ جو ڀانڊو کلي ته نه پوندو. ان کي وڌيڪ مدلل ڪرڻ لاءِ پيو منجھس جملا ۽ لفظ مٽائيندو. تان جو سندس پھرئين دفعي وارو ڳالھايل ڪوڙ، آخري ڏينھن تي شڪل ئي اڃا ڪا بي ڌاري وٺندو آھي.
سچ چوڻ واري جي دل ۾ پوءِ جي ڪا فڪرات نه ھوندي آھي، جڏھن ته ڪوڙ واري جي دل پئي جھرندي ۽ جھڄندي آھي.
مطلب؛
۱ . دل ۾ سچ، ڪوٺي تي بيھي نچ. (ترجمو)
۲ . دلاں بچ کوڑ، اندر بیٹھ کے چہور۔ (کہاوت)
۳ . دل ۾ ڪوڙ، اندر ۾ ويھي لوڙ. (ترجمو)
۴ . سچ ته بيٺو نچ، ڪوڙ جي منھن ۾ ڌوڙ.