96. سر بڈے سرداراں دے، پیر بڈے گنواراں دے۔ (کہاوت)
سر؛ سر، مٿو، مغز. بڈے؛ بڙي، وڏا. سرداراں؛ سردارن جا، منھندارن جا. گنواراں؛ ڳنوارن جا، ڌنارن جا، ڄٽن جا.
ضروري ناھي ته ماڻھوءَ جو اندر، ائين ئي ھجي جيئن سندس ظاھري شڪل آھي. ظاھري شڪل منجھان، ڪنھن جي ڪردار جو اندازو لڳائڻ، ڪنھن ڪنھن جو ڪم آھي. ماڻھوءَ جي شڪل يا جسماني بيھڪ ڏسي، اندازو ڪري ويندا آھن ته اڳلو ڪھڙي ورتاءَ يا سڀاءَ وارو آھي.
جيئن ھڪ فقير، ھڪڙي سيٺ جي آڏو خير جي صدا نه پئي ھنئي. پڇڻ تي ٻڌايائين ته؛ ”سيٺ جون پنيون ايتريون ٿلھيون آھن، جو ٽڻي ئي ظاھر ناھيس. ان جي مال مان سندس اولاد ۽ جان کي ئي نفعو ناھي پھچڻو، سو مون کي ڇا ڏيندو! کانئس گھري، پنھنجو شان ڇو وڃايان!“
يا اڪثر ننڍي قد وارن لاءِ اھو چيو ويندو آھي ته؛ بندرا، شيطان ھوندا آھن. يا ڊگھن کي بيوقوف سڏيو ويندو آھي. اھڙيءَ طرح، جن ماڻھن جو مٿو وڏو ھجي، تن لاءِ سمجھيو ويندو آھي ته؛ انھن جو مغز به وڏو ھوندو آھي ۽ کليل دل جا ھوندا. سپوت به انھن منجھان پيدا ٿيندا آھن، جيڪي قوم ۽ ملڪ تي جان قربان ڪري ڇڏيندا آھن. ان جي ابتڙ جن ماڻھن جو پير وڏو ھجي، تن کي مورک سمجھيو ويندو آھي. انھن لاءِ ائين به سمجھيو ويندو آھي ته؛ اھي ڪپوت آھن، جيڪي فقط پنھنجي سر لاءِ جيئن ٿا. قوم ۽ ملڪ کي، منجھانئن ڪو به فائدو ناھي.
مطلب؛
۱ . سر وڏو سردار جو، پير وڏو ڳنوار جو. (ترجمو)
۲ . سر وڏو سپوت جو، پير وڏو ڪپوت جو. (ٿر)
۳ . سر بڈے سرداراں دے، پیر بڈے گنواراں دے، [دل پتھر خرکاراں دے، دن بڈے بے کاراں دے۔ (مؤلف. سلطان سکون)]
۴ . سر وڏا سردارن جا، پير وڏا ڌنارن جا، [دل پٿر خرڪارن جا، ڏينھن وڏا بيڪارن جا. (ترجمو)]