68. چن چڑھدے، تے جگ دیخدے۔ (کہاوت)
چن؛ چنڊ، مھتاب، قمر، چوڏھينءَ جو چنڊ. چڑھدے؛ چڙھندو، اڀرندو، چٽو ٿيندو. جگ؛ جھان، جڳ، دنيا. دیخدے؛ ڏسندو، واقف ٿيندو.
ڏينھن، سج جي چڙھڻ/ اڀرڻ سان شروع ٿئي ٿو. سج، ڏينھن جو دليل آھي ۽ سج جو پنھنجو دليل پڻ سج آھي. جڏھن ته چنڊ چڙھندو ئي رات جو آھي. روشني، سج کان اڌاري ورتل ھوندي اٿس. پر جيئن ته اڀرندو، رات جي اماس ۾ آھي، تنھنڪري ھوندو نروار آھي. وڏا ته کيس ڏسندا ئي ڏسندا آھن، پر ننڍڙا ٻارڙا ته کيس وڏي چاھ مان ڏسندا آھن ۽ کيس پنھنجو ادڙو سمجھندا آھن. اھو جڏھن اڀ ۾ نڪري نروار ٿيندو آھي ته ڪنھن اک کان اوجھل نه ھوندو آھي. ھر ڪو کيس پنھنجي پنھنجي گھران، ائين ڏسندو آھي، ڄڻ ھجي ئي سندس گھر جي اڱڻ تي.
چٽي ۽ نروار شيءِ يا معاملو، ڪنھن کان به ڳجھو نه رھندو آھي. ان جي لاءِ، اڻڄاڻائيءَ جا دليل فضول آھن. اھڙين شين کي ضرب المثل جي حيثيت آھي. انھن جي وجود جو ڪو به انڪار نه ٿو ڪري سگھي. ظاھري ڳالھ، لڪائي نه لڪندي آھي.
مطلب؛
۱ . چنڊ چڙھندو، جڳ ڏسندو. (ترجمو)
۲ . سج، تريءَ ھيٺان نه لڪندو.
۳ . اٺ جي چوري، پکي ۾ ڪين لڪندي.
۴ . عشق ۽ مشڪ، لڪائي نه لڪن.