69. چھلے دی ہڈی گئی، کتے دی ذات پچھاںئی گئی۔ (کہاوت)
چھلے دی ہڈی؛ ماس لٿل ھڏي، ڇليل ھڏي، خالي ھڏي. کتے دی ذات؛ ڪتي جي ذات، ڪتي جو نسل، ڪتي جي اصليت. پچھاںئی گئی؛ سڃاپجي پئي، پرکجي پئي، چِٽي ٿي پئي.
ڪتا ٻلا، پالتو جانور ھئڻ سان گڏوگڏ، گوشت خور پڻ آھن. ڪٿان ماس ھٿ اچي وين ته اھو ضرور رڙڪيندا. ٻليءَ کي ته ڇيڇڙا، وکا يا مڇيءَ جا ڪنھڙ/ ڇلر مرغوب ھوندا آھن. جڏھن ته ڪتي کي گوشت کان وڌيڪ ھڏو مرغوب ھوندو آھي. ماس چڙھيل ھڏي جي ڀيٽ ۾ ماس روڙيل يا کاڌل ھڏو کيس ڪرٽڻ ۾ وڌيڪ مزو ڏيندو آھي. چون ٿا ته جڏھن گوشت تان ماس چڪي کائي ھڏو اڇلجي ٿو، ان وقت قدرتي طور ان ھڏي تي ھڪڙو ماس چڙھي ٿو، جيڪو عام انسان جي نظر نه ٿو اچي. ان کي جن ۽ جانور ڏسن ٿا. اھي ان گوشت کي کائڻ خاطر، ڊڪي وڃي ھڏي سان چنبڙن ٿا.
ڪن جو وري اھو خيال آھي ته ھڏي جي اندر جيڪا مِکُ آھي، ڪتو ان مِکُ کي چوسڻ خاطر ھڏو ڪرٽيندو آھي. ھڏي جي ڪرٽڻ وقت، ھڏي منجھ به ھڪ عجيب قسم جو سواد ھوندو آھي، جنھن سان طراوت به ايندي آھي ۽ ٻل به ٿيندو آھي.
بھرحال، جيترا وات اوترا خيال آھن. اھم خيال اھو آھي ته ھڏي ڪرٽڻ ۾ جيڪو ڏندن جو استعمال ٿو ٿئي، اھو استعمال ئي ڪتي جي مرغوب ڪرت آھي. کيس اھو گوشت يا ھڏو وڌيڪ وڻندو آھي، جنھن کي ڀڃڻ يا ڪرٽڻ ۾ وڏي محنت ۽ وڏو وقت لڳي. جيئن مشھور آھي ته؛ گڏھ جو ماس، پٽڻ ڏاڍو ڏکيو ھوندو آھي. ڪتي لاءِ اھو ماس پٽڻ، ٻين غذائن کائڻ جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ مرغوب آھي. جنھنڪري عام طور چيو ويندو آھي؛ ”گڏھ جو ماس، ڪتي جو وات؛ ھو ڇڄي نه، ھي ڇڏي نه.“
ماس-کاڌل ھڏو، ايڏي ڪا وٿ ناھي. اگر ڪتو نه به کائڻ چاھي ته به ھر ڪو زوريءَ پيو ڏانھنس اڇليندو آھي. پر ھتي اشارو، ڪتي جي نگاھ واري عادت ڏانھن آھي. ھڏو اڃا اڇليو ناھي، نرو ڏنو ناھي. اھو نرو ڏيڻ، ڪتي جي ڪتي ھئڻ واري ذات کي پڌرو ڪري ڇڏيندو آھي.
مطلب؛
۱ . ڇليل ھڏي وئي، ڪتي جي ذات پرکجي پئي. (ترجمو)
۲ . ٽڪي جي دانگي ڀڳي، ڪتي جي ذات پرکي.