مرحوم محمد صديق گاجڻي جو اولاد آمريڪا ۾
سائين صديق گاجڻي صاحب جهڙو صورت جو سهڻو هوندو هو تهڙو سيرت جو پاڻ نيڪ ۽ ايماندار آفيسر ٿي رهيو، جنهن جي دشمن به شاهدي ڏيندا. سندن آخري پوسٽون ڊائريڪٽر فوڊ ۽ ان بعد ڊپٽي ڪمشنر هيون. پاڻ 1985ع ۾ ڇاهٺ ورهين جي ڄمار ۾ وفات ڪيائون. پاڻ بيحد محنتي، تعليم جا طالبو ۽ يار ويس ماڻهو هئا. کين ست پٽ ۽ هڪ نياڻي ٿي. وڏو پٽ ڊاڪٽر نذير ڄامشوري مان MBBS ڪرڻ بعد انگلينڊ هليو ويو، جِتي FRCS ڪيائين ۽ اتي هڪ آئرش ڇوڪريءَ سان شادي ڪيائين، جنهن مان کيس ٻه پٽ ۽ ٻه ڌيون ٿيون. منهنجو جهاز انگلينڊ ويندو هو. خاص ڪري ڊنڊي، هل (اسڪاٽلينڊ) پاسي ته ڪڏهن ڪڏهن ساڻس ملاقات ٿي ويندي هئي. پاڻ اسان سڀني کان اڳ هيءَ فاني دنيا ڇڏي ويو. کيس ڪئنسر ٿي پيئي هئي ۽ 1995ع ۾ وفات ڪيائين.
سندس ٻيو نمبر ڀاءُ کانئس سال ڏيڍ ننڍو ڊاڪٽر الطاف ميمڻ آهي، جنهن سان هن وقت هِتي آمريڪا ۾ مُلاقات ٿيندي رهي ٿي. ڊاڪٽر الطاف وارن جي يا کڻي چئجي ته سندن والد چاچا صديق گاجڻي جي، عام طرح ذات ته ميمڻ سڏجي ٿي، جو هالا جو ذري گهٽ سڄو شهر ميمڻ سڏيو وڃي ٿو، پر وڌيڪَ سڃاڻپ Identification لاءِ Sub-castes نکون ۽ پاڙا آهن، جيڪي مختلف ماڻهن تي هنن جي هنرن، اصل هنڌن تان جِتان هو هالا ۾ اچي رهيا يا ڪنهن وڏي جي نالي تي آهن. جيئن يونساڻي يا سوفياڻي، متقي، پروگرام، کيبرائي (کيبر کان آيل) اهڙي طرح هنن جا وڏا جيڪي وچ ايشيا، افغانستان ۽ ايران کان ايندڙ مختلف لشڪرن سان گڏ هِتي پهتا، جيڪي گاجڻي گاج رياست/علائقي جا هئا. حيدرآباد جي ٽنڊو ٺوڙهي وارن مرزائن وانگر (جن جي مرزا قليچ بيگ وارن سان مائِٽي آهي ۽ جن جا وڏا روسي رياست جارجيا کان آيا) هالا جي گاجڻين جي به پنهنجي Identity سڃاڻپ آهي. هي سڀ گهڻو ڪري قدآور، گوري رنگ جا، خوبصورت، Thorough gentlemen علم جا طالبو ۽ پورهيت آهن.
سائين محمد صديق گاجڻيءَ جو ٻيو نمبر پٽ ڊاڪٽر الطاف ميمڻ جيڪو گذريل 25 سالن کان هِتي آمريڪا ۾ رهي ٿو، تنهن نوڪري (تعليم ڏيڻ) کان وڌيڪَ علم حاصل ڪرڻ (طالب علم ٿي رهڻ) کي گهڻو وقت ڏنو آهي.
واشنگٽن جي هڪ هوٽل ۾ سنڌ يونيورسٽي جي فلاسافي شعبي جي اڳوڻي هيڊ آف ڊپارٽمينٽ پروفيسر جاويد ڀُٽو صاحب ۽ سندس گهر واري نفيسه هود ڀائي (اڳوڻي ڊان جي نمائندي ۽ هاڻ وائيس آف آمريڪا جي ڊائريڪٽر) طرفان هڪ هوٽل ۾ ڏنل دعوت ۾ ڊاڪٽر الطاف جيڪو منهنجي اڳيان هو، مون تي نظر پوڻ تي، يڪدم بيهي هيڊ ٽيبل تي اڳيان ويهڻ لاءِ مون کي رستو ڏيڻ چاهيو. مون کيس زوريءَ اڳيان ڪيو.
“نه سائين توهان اسان جا مهمان به آهيو ته وڏا به.” ڊاڪٽر الطاف مون کي Convince ڪرڻ لڳو.
“نه اها ڳالهه پنهنجي جاءِ تي پر، توهان اسان لاءِ اهم علمي شخصيت آهيو ۽ سڀ کان مٿانهين درجي جي.” مون ڊآڪٽر الطاف ميمڻ کي چيو. هو چرچو سمجھي کلندو رهيو ۽ ساڻس گڏ حميرا رحمان ۽ جاويد به مرڪڻ لڳا.
مون اتي موجود سڀني کي ٻڌايو، “خبر اٿانوَ هالا اهو اهم شهر آهي، جنهن جاماڻهو ڪيترن ئي اعليٰ قسم جي تعليمي ادارن جا هيڊ ٿيا. هن حميرا رحمان جي والد صاحب جناب حسن علي عبدالرحمان ميمڻ، ڊاڪٽر حسن ميمڻ، عبدالرزاق ميمڻ، سائين احمد علي انصاري ۽ ٻيا ڪيترا ملڪ جي يونيورسٽين جا وائيس چانسلر، ميڊيڪل ۽ انجنيئرنگ ڪاليجن جا پرنسپال ۽ هيڊ آف ڊپارٽمينٽ رهيا. اتفاق اهڙو آهي جو هن وقت ڪو به هالا جو ماڻهو ڪنهن به وڏي تعليمي اداري جو هيڊ نه آهي، جيڪي هئا سي به رٽائرڊ ٿي ويا. اهڙي صورت ۾ ڊاڪٽر الطاف ميمڻ اسان لاءِ اهم آهي جو سڀ کان گهڻو تعليم يافته آهي ۽ نيويارڪ جي الباني يونيورسٽيءَ ۾ ڊين آهي.”
پري کان خالد هاشماڻي بيٺو هو. تنهن اها ڳالهه ٻڌي پنهنجو روايتي ٽهڪ ڏنو. “نه بابا؟”
“نه بابا وري ڇا. سچ ٿو چوان.” مون وراڻيو.
“يار ڊاڪٽر الطاف معاف ڪجانءِ.” خالد هاشماڻي پنهنجو Sense of Humor قائم رکندي، ڊاڪٽر الطاف کي چيو، “اسان ته هيستائين توکي پاڻ جهڙو سمجھيو ويٺا هئاسين. يارو! اڄ ڏينهن کانپوءِ ڊاڪٽر الطاف کي خاص عزت جي نِگاهه سان ڏسجو.”
جواب ۾ منهنجي پٺيان بيٺل مامي جموءَ (عبدالعليم بروهيءَ) خالد هاشماڻيءَ جو تڪيو ڪلام ورجايو:
“نه بابا!”
اسان جي ڳوٺ جو ڊاڪٽر الطاف ميمڻ جڏهن NED ڪاليج مان B.E ڪري رهيو هو ۽ پاڪستان چوڪ جي مشهور هاسٽل ميٺارام ۾ رهندو هو ته منهنجي انهن ڏينهن ۾، هن سان آخري ملاقاتون ٿيون. منهجو جهاز ڪراچي ايندو هو ته الطاف ۽ هالا جو هڪ ٻيو انجنيئر مرحوم عبدالعزيز بنون (جيڪو الطاف کان شايد هڪ سال سينيئر هو) مون وٽ جهاز تي ايندا هئا ۽ آئون شهر مان موٽندو هوس ۽ مانيءَ جو ٽائيم هوندو هو ته هنن وٽ ميٺارام هاسٽل ۾ ماني کائي ايندو هوس. ميٺارام هاسٽل ۾ ولي محمد جي ميس مشهور هئي. ڊاڪٽر الطاف 1972ع ۾ سول انجنيئرنگ ۾ B.E جي ڊگري حاصل ڪئي. سندس پروجيڪٽ “Structural Design of a Gymnasium” هو.
ڊاڪٽر الطاف سان ان بعد وري ڪراچيءَ ۾ ملاقات نه ٿي. هن ايشين انسٽيٽيوٽ آف ٽيڪنالاجيءَ مان 1975ع مان انجنيئرنگ ۾ ماسٽرس (M.E) ڪئي ۽ ان بعد آمريڪا جي يونيورسٽي آف پٽسبرڪ مان Environmental Engineering ۾ MSc 1979ع ۾ ڪئي. کيس ساڳي يونيورسٽيءَ مان MPW (ماسٽر آف پبلڪ ورڪس) جي ڊگري مليل اٿس. اڳتي هلي هن ساڳيءَ يونيورسٽيءَ مان سول انجنيئرنگ ۾ پي ايڇ ڊي ڪئي. ان بعد هِتي (USA) ۾ ئي نوڪري ڪري رهيو آهي ۽ مختلف رياستن جي تعليمي ادارن ۾ ڪم ڪرڻ بعد گذريل ٻن سالن کان نيويارڪ جي الباني يونيورسٽي ۾ (Dean) آهي. ان کان اڳ 1997ع کان 2004ع تائين يونيورسٽي آف ميريلئنڊ ۾ اڪيڊمڪ ڊائريڪٽر ۽ پروفيسر پڻ ٿي رهيو هو.
ڊاڪٽر الطاف ميمڻ (گاجڻي) کانپوءِ ٽيون نمبر ڀاءُ ڊاڪٽر نثار آهي، جنهن ڪراچيءَ جي ڊائو ميڊيڪل ڪاليج مان MBBS ڪئي، هو ٽي سال کن ايران به رهيو. اڄ ڪلهه ڪراچي جي اسڪن سينٽر ۾ چمڙيءَ جي بيماريءَ جو Specialist ماهر آهي. ان بعد ڊاڪٽر سليم پرويز صوفي صاحب آهي، جيڪو سدائين گيڙو ڪپڙا پائڻ ڪري سڄي حيدرآباد ۾ ڄاتل سڃاتل شخصيت آهي. پاڻ لياقت ميڊيڪل ڪاليج مان MBBSڪرڻ بعد ٻه سال انگلينڊ رهيو، پر هن کي نه لنڊن پسند آيو نه ڪراچي. راڻي ايلزبيٿ طرفان مليل “ڪڏهن نه سج لهندڙ” حڪومت ۽ ملڪ جو پاسپورٽ ڦاڙي جو اچي حيدرآباد جي سٽيزن سوسائٽي ۾ رهيو آهي ته سندس ٻار به اچي يونيورسٽين ۾ پهتا آهن. گهر، مسجد ۽ ٻارن کي ٽيوشن ڏيڻ سندس خاص مشغلو آهي. کيس ٻه ڌيئون ۽ هڪ پٽ آهي، جيڪي پڻ پنهنجي پيءُ، چاچن ۽ ڏاڏي وانگر پڙهائيءَ ۾ سٺي پوزيشن کڻي رهيا آهن.
ڊاڪٽر صوفي بعد پنجون ڀاءُ امير آهي، جيڪو ڊاڪٽر ٿيڻ بدران انجنيئر ٿيو. پاڻ ڪجهه سال سنڌ ۾ نوڪري ڪرڻ بعد واشنگٽن هليو آيو ۽ هاڻ ٻارن ٻچن سميت هِتي آمريڪا ۾ رهي ٿو. پاڻ ۽ سندس زال ٻئي نوڪري ڪن ٿا. بقول سندن هنن ملڪن ۾ فزيڪل ڪم کڻي آهي، يعني ڊيوٽي ايمانداري سان ۽ گهڻي ڏجي ٿي، پر ذهني سڪون تمام گهڻو آهي. ڪو به جيتري محنت ڪري ٿو ته ان کي ان جو Reward مليو وڃي ۽ هِتي آمريڪا ۾ ٻارن جي اعليٰ تعليم ۽ بهتر نوڪريون حاصل ڪرڻ جو مستقبل آهي.
چاچا صديق جو ڇهون پٽ لياقت ميڊيڪل يونيورسٽي جو گرئجوئيٽ ڊاڪٽر سرفراز آهي. هو اڄڪلهه لياقت ميڊيڪل يونيورسٽي ۾ ئي ڪم ڪري ٿو ۽ ڪڏهن حيدرآباد ته ڪڏهن اباڻي گهر هالا ۾ رهي ٿو، جِتي سندس پڦيون پڻ رهن ٿيون.
سندن ننڍي ڀاءُ ڊاڪٽر خالد زمان جو احوال شروع ۾ ڪري چڪا آهيون؛ جنهن کي سنڌ جا ماڻهو ڊاڪٽر کان وڌيڪَ ٽي وي آرٽسٽ جي حيثيت سان سڃاڻن ٿا. ستن ڀائرن جي اڪيلي ڀيڻ فرزانا جي شادي مٽياري ۾ ٿيل آهي۽ هوءَ اتي ئي رهي ٿي.