فوٽو ڪڍڻ جي اجازت ناهي...
“ڪمال آهي تو طرفان منع آهي يا هتي جي حڪومت طرفان؟” مون پڇيو.
“حڪومت طرفان.” هيمونءَ وراڻيو.
“ته پوءِ اسان بيوقوف پاڪستانين ۽ هنن آمريڪن ۾ فرق ڪهڙو ٿيو.” مون هيمونءَ کي کلندي چيو. اسان وٽ به ڊٺل بندرگاهه ۾ وڃ ته فوٽو ڪڍڻ کان پيا جهليندا. جيتوڻيڪ مٿان جناح برج تان لنگهه ته بندرگاهه جي هڪ هڪ شيءِ ۽ جهاز صاف نظر پيا ايندا، جنهن کي فوٽو ڪڍڻو هوندو اهو ته اتان ئي ڪڍي ويندو.” مون چيو.
“ايڪسڪيوزمي!” هڪ هنڌ ڪار بيٺي ته سامهون پوليس واري جو ڌيان مون پاڻ ڏي ڇڪايو ۽ کانئس فوٽو نه ڪڍڻ جي پڪ ڪئي.
“Yes sir! It is prohibited.” هسپانوي نسل جي آمريڪن پوليس واري وراڻيو. مون ٿورو چپن ۾ مرڪيو ته هن شايد ان ڪري يا هونءَ ئي ان لاءِ صفائي پيش ڪندي چيو:
“It is due to the fear that terrorist groups might study any potential Photographs in order to plot a terrorist attack on the bridge.”
ٺهيو. چئبو ته نانگ ويو نڪري، ليڪو پيو ڪُٽجي. نائن اليون وارو خوف تحت الشعور ۾ موجود آهي. اهي اهم ڳالهيون جن جي ڪري فلسطين، عراق، افغانستان جهڙين ڏتڙيل قومن جي دلين ۾ آمريڪا لاءِ نفرت آهي، انهن کي ڌيان ۾ آڻي ڪو تدارڪ ڪرڻ بدران سطحي ڳالهين تي سوچڻ ۽ پنهنجي پر ۾ پاڻ کي باحفاظت سمجهڻ جي کوکلي سوچ رکي خوش ٿيڻ مان ڇا هڙ حاصل.
اڳتي هلي پل جي لوهي فريم ورڪ تي فوٽو ڪڍڻ لاءِ منع جو بولٽ ٿيل نوٽيس بورڊ پڻ نظر آيو. “سائين اسان توبهه ڪئي” مون دل ئي دل ۾ سوچي، ڪئميرا مان بيٽري ڪڍي ڪار جي ڊئش بورڊ ۾ وجھي ڇڏي. مون وٽ هنن مڙني پلين جا فوٽا کوڙ آهن. ڳوٺ جا ڪٻٽ ڀريا پيا آهن.
نيويارڪ ۽ نيوجرسيءَ کي ملائڻ واري هيءَ پل جارج واشنگٽن پڻ ويرازانو پل وانگر Suspension قسم جي پل آهي، پر هيءَ پل ويرازانو کان گهڻو اڳ ٺهي. سندس ڪم 1927ع کان شروع ٿيو ۽ ٽريفڪ لاءِ 1931ع کان شروع ٿي. هن پل جو چيف انجنيئر به ساڳيو عوثمار عمان هو، جنهن جو احوال شروع ۾ ٿي چڪو آهي. هن پل جو پهرين “هڊسن برج” نالو رکيو ويو، پر پوءِ ملڪ جي پهرين صدر جارج واشنگٽن کي منسوب ڪئي وئي.
ويرازانو پل ته گهڻو پوءِ ٺهي، پر جن ڏينهن ۾ هيءَ پل (جارج واشنگٽن برج) ٺهي ته هن جي ساڍا ٽي هزار فٽ ڪمان (Span) دنيا جي Longest هئي. ان کان اڳ تائين ائمبسڊر برج جي ڪمان وڏي سمجھي وئي ٿي، جيڪا جارج واشنگٽن برج جي اڌ جيتري مس، 1850 فوٽ هئي. جارج واشنگٽن برج جي ڊيگهه پوڻا چار هزار فوٽ يعني ڏيڍ ڪلوميٽر آهي.
شروع ۾ هن پل تان گاڏيون هلڻ لاءِ ڇهه قطارون هيون. 1946ع ڌارين ٻه وڌيڪَ قطارن لاءِ رستو ٺاهيو ويو ۽ پوءِ 1962ع ڌارين هن پل جو نقشي مطابق هيٺيون ڊيڪ به ٺهي راس ٿي ويو، جِتان ڪارين ۽ لارين جون ڇهه قطارون هلن ٿيون. ان حساب سان هيءَ جارج واشنگٽن پل دنيا جي واحد Suspension پل هئي، جنهن تان لارين موٽرن جون چوڏهن قطارون هلن ٿيون. اڄ به هن پل تان ايتري ٽريفڪ لنگهي ٿي جو پل وارن کي مليل ٽال مان روزانو هڪ ملين ڊالر يعني ڇهه ڪروڙ رپيا آمدني ٿئي ٿي.
هن پل بابت هڪ ٻي ڳالهه. هن پل تان دنيا جو وڏي ۾ وڏو آمريڪن جھنڊو ڦڙڪايو وڃي ٿو، جنهن جي هر هڪ تاري جو ڊاياميٽر 4 فوٽ هوندو آهي ۽ هر پٽي (Strip) جي ويڪر 5 فوٽ ٿئي. هي جھنڊو هيٺين موڪل وارن ڏينهن تي، هن پل تان لڙڪايو ويندو آهي.
مارٽن لٿرڪنگ ڊي، واشنگٽن جي برٿ ڊي تي، ميموريل ڊي تي، يوم آزاديءَ تي، لئبر ڊي، فلئگ ڊي، ڪولمبس ڊي ۽ جھونن جنگي سپاهين جي ڏينهن تي جارج واشنگٽن پل به ڪيترين ئي فلمن ۾ فلمائي وئي آهي. پهرين پهرين 1941ع جي فلم Ball of Fire ۾ نظر آئي ۽ ان بعد ڪيترين ئي فلمن ۾ ڏيکاري وئي آهي. جهڙوڪ:
-How to Marry a Millionaire
- The In-Laws
-Desperately Seeking Susan
- Cop Land
وغيره وغيره.