الطاف شيخ ڪارنر

نيوهالا کان نيويارڪ

مون 1968 کان 1972 تائين ڪيترائي جهاز آمريڪا جي اوڀر وارن بندرگاهن ، ڪئناڊا ۽ هيٺ ويسٽ انڊيز جي بندرگاهن ڪيوبا، ٽرنيڊاد ۽ جئميڪا کان برمودا، بهاما ۽ برازيل ۾ هلايا. اٽڪل 35 سالن بعد آئون وري انهن بندرگاهن ۾ ويس...پر هن ڀيري پاڻي واري جهاز بدران هوائي جهاز، ريل گاڏين ۽ بسين ڪارن ۾. هي ڪتاب انهي سفر جو احوال آهي.
(الطاف شيخ)
  • 4.5/5.0
  • 4433
  • 963
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book نيوهالا کان نيويارڪ

لبرٽي ۽ ايلس ٻيٽ ۽ مجسمو

مٿي لکيو اٿم ته لبرٽي ٻيٽ ۽ ايلس ٻيٽ سمنڊ ۾ آهن. هڪ عام ماڻهوءَ لاءِ ته اهو سمنڊ ئي ٿيو جو پري پري تائين نيرو سمنڊ جهڙو پاڻي نظر اچي ٿو، پر جهازي دنيا سان واسطو رکندڙ ۽ جاگرافي جي شاگردن کي انهن ٻيٽن جي پوزيشن هن ريت سمجھڻ کپي، ته مئن هٽن جي ساڄي ۽ کاٻي پاسي کان ايسٽ ندي ۽ هڊيسن ندي جتي اچي ملن ٿيون، اهو نيويارڪ بندرگاهه جو مٿيون خليج Upper Bay سڏجي ٿو ۽ ان بعد انهن درياهن جو پاڻي سوڙهو ڳچي سمنڊ ٺاهي، نيويارڪ بندرگاهه جي هيٺين خليج (lower NY Bay) ۾ پهچي ٿو. جتان پوءِ ندين جو پاڻي ائٽلانٽڪ سمنڊ ۾ خارج ٿئي ٿو. ٻن خليجن جي وچ ۾ پاڻي جي سوڙهي گهٽي ويرزانو نئروز سڏجي ٿي، جنهن مٿان ٺهيل وڏي پل جو نالو ويرازانو نئروز برج آهي ۽ اها پل ايترو ته ڪماني واري ۽ مٿاهين آهي، جو هيٺان جهاز لنگھيو وڃن. اسان جا جهاز ائٽلانٽڪ سمنڊ جهاڳي نيويارڪ بندرگاهه جي هيٺين خليج ۾ اچي، لنگر ڪيرائين ٿا ۽ پوءِ ان ئي ڏينهن يا ٻئي ڏينهن پل هيٺان لنگهي، نيويارڪ جي مٿين خليج ۾ لنگر ڪيرائي انتظار ڪن ٿا. ان بعد واري اچڻ تي جيٽيءَ سان لڳي بيهن ٿا ۽ سامان لاهين چاڙهين ٿا. جهاز ٻڌي بيهارڻ لاءِ جهاز مطابق خالي جيٽي ڪڏهن بروڪلن پاسي ملي ٿي، ته ڪڏهن مئن هٽن پاسي ۽ ڪڏهن ته ان لاءِ نيوجرسي جي بندرگاهه نيوارڪ وڃڻو پوي ٿو. مٿيان ٻئي ٻيٽ نيويارڪ بندرگاهه جي مٿيئن خليج ۾ آهن، جن ۾ ڏٺو وڃي ته ائٽلانٽڪ سمنڊ جو نه پر ايسٽ ندي ۽ هڊسن نديءَ جو پاڻي آهي. ان هنڌ تي جتي جهاز لنگر ڪيرائي بيهي ٿو اتان چوڌاري وارو نظارو بيحد خوبصورت ٿئي ٿو. هڪ پاسي مئن هٽن (نيويارڪ شهر) جون اوچيون عمارتون نظر اچن ٿيون، ته ٻئي پاسي نيوجرسي جون. ڀر ۾ لبرٽي ۽ ايلس ٻيٽ ته پٺيان ويرازانو پل، جنهن جي هيٺان لنگھي، ان هنڌ تي پهچجي ٿو.
هن آزاديءَ جي مجسمي (Statue of Liberty) جو ٺاهڻ وارو يعني مجسمي ساز (Sculptor) فرانس جو فريڊرڪ بارٿولڊي (Frederic Auguste Bartholdi) آهي. يعني هن مجسمي کي هيءَ شڪل بارٿولڊي ڏني. مجسمي کي اڀو بيهارڻ ۽ مضبوط رکڻ لاءِ مجسمي جي اندر جيڪو لوهي ڍانچو Design ڪيو ويو آهي، ان جو ڊيزائينر فرانس جو مشهور ڊيزائينر اليگزينڊر گستا و ايفل آهي، جنهن پئرس جو “ايفل ٽاور” پڻ ٺاهيو هو. ڍانچي مٿان جيڪو پتل جو ڪم ٿيو آهي ۽ آزاديءَ جي مجسمي واري عورت جي نڪ نقشي کي موجوده صورت ڏني آهي، اهو سڄو ڪم بارٿولڊي جو آهي. هن عورت جو مجسمو ٺاهڻ وقت بارٿولڊي اڳيان ڪهڙو ماڊل هو؟ ان لاءِ چون ٿا ته هو پنهنجي ماءُ کي سامهون ويهاري مجسمي تي ڪم ڪندو هو، پر پوءِ پوڙهي هجڻ ڪري هن جي ماءُ ٿڪجي پوندي هُئي. پوءِ هن پنهنجي مسٽريس جيني ايملي کي ماڊل ڪري رکيو، جنهن سان آخرڪار بارٿولڊي جي شادي به ٿي. جيني (Jeanune Emilie) سان بارٿولڊي جي ملاقات آمريڪا جي رياست رهوڊي ٻيٽ (Rhode Island) جي شهر نيوپورٽ ۾ 1871ع ۾ ٿي هئي، جڏهن هو فرانس کان پهريون دفعو آمريڪا گهمڻ آيو هو.
چون ٿا ته بارٿولڊي آمريڪا کان پهرين مصر وارن کي سئيز ڪئنال تي هي مجسمو ٺاهي ڏيڻ لاءِ 1865ع ۾ آفر ڏني، پر مصر ايڏي پئسي (Funds) گڏ ڪرڻ جي پاڻ ۾ طاقت ساهي نه سگهيو. پوءِ آمريڪا ۽ فرانس اڳيان اها آفر رکي وئي. فرانس کي اها ڳالهه وڻي ته دوستي جي نالي ۾ اهو سٺو يادگار رهندو. سو هي آزادي جو مجسمو Statue of Liberty فرانس طرفان بين الاقوامي آزاديءَ جو تحفو آمريڪا لاءِ آهي. هن مجسمي تي نه فقط فرانس ۽ آمريڪا کي فخر آهي، هنن وٽ انسانن جي سياسي آزادي ۽ جمهوريت جو مٿاهون مان آهي، پر هن مجسمي کي Political Freedom ۽ Democracy جو نشان پڻ سمجهيو وڃي ٿو. جيتوڻيڪ ملڪن ۽ ماڻهن جي آزادي جي ڳالهه ڪرڻ وارن هنن ملڪن لاءِ ٻڏي مرڻ آهي، ته جن ڏينهن ۾ بارٿولڊي مترڪي ۽ تيشيءَ سان هن انصاف، آزادي ۽ جمهوريت جي ديويءَ کي گهڙي رهيو هو تن ڏينهن ۾ بندوقن ۽ ڀالن سان فرانس (1881ع ۾) ٽيونيشيا تي قبضو ڪري، اتي جي ماڻهن کان آزاديءَ جو حق کسيو ۽ برطانيه (1882ع ۾) مصر تي حملو ڪري مصر کي غلام ۽ هند سنڌ جهڙا ته ڪئي ملڪ سندن قبضي ۾ هئا، جن جي آزاديءَ جي ڳالهه به نٿي ٻڌڻ چاهيائون. فقط 15 سال ان کان اڳ (1857ع) ۾ ننڍي کنڊ جي ماڻهن آزاديءَ لاءِ هٿ پير هنيو ته کين هنن انگريزن اهڙا کلا هنيا، جو هڪ سؤ سالن تائين دٻيا رهيا. اسان وٽ عام چوڻي آهي ته، “ڏاڍي جي لٺ کي ٻه مٿا.” موچڙا کائڻ بعد به سر سيد احمد خان جهڙن مفڪرن ۽ سياڻن جي اڳواڻيءَ ۾ انگريزن جي خوشامد ڪندا رهياسين ته توهان وڏي سرڪار آهيو، آزادي جي ڳالهه ڪري اسان غلطي ڪئي، ڇو جو اسان جي ڀڄڻ لاءِ ٻي ڪا گهٽي نه هئي.