آمريڪا جو دلپسند صدر ڪينيڊي
اڄڪلهه يعني گذريل ويهن ٽيهن سالن کان ڏسان پيو ته آمريڪا جو هر صدر عتاب ۾ آهي يعني سڄي دنيا جون گاريون کائيندو رهي ٿو. دنيا جي هر ملڪ جو ماڻهو وس پڄي ته هو رهڻ به آمريڪا USA ۾ ٿو چاهي، ساڳي وقت گاريون به آمريڪا جي عوام ۽ حڪومت کي ڏئي ٿو. پر سٺ جي شروع وارن سالن ۾ جڏهن ڪينيڊي آمريڪا جو پنجٽيهون صدر چونڊجي آيو هو، ته هو پنهنجي دلچسپ شخصيت ۽ خوبصورت شڪل ڪري نوجوان طبقي ۾ ائين پاپولر هو جيئن ڏهاڪو کن سالن بعد ذوالفقار علي ڀٽي صاحب کي پسند ڪيو ويو هو. اسان جي نيول اڪيڊميءَ ۾ اسان ڪئڊٽن ٿي سگهي ٿو ته ڪينيڊيءَ کي ان ڪري به پسند ڪيو ٿي ته هو سٺو نيول آفيسر هو. هن جي ان بهادري ۽ همٿ کان هر ڪو واقف هوندو ته 1943ع ۾ (جڏهن اڃان ٻي جنگ عظيم هلي رهي هئي) ۽ هي هڪ ننڍڙي ٻيڙيءَ نما جهاز تي ڪمانڊنگ آفيسر هو ته هڪ وڏي جپاني destroyer جهاز هن جي مٿان جلهه ڪري، سندس ٻيڙي کي ٻوڙي ڇڏيو. ڪينيڊي جيتوڻيڪ تمام گهڻو زخمي ٿي پيو، پر تنهن هوندي به هن اڪيلي سر، اونداهي ۽ طوفاني رات ۾ بچي ويلن کي مشڪل مان ڪڍي سلامتيءَ سان ڪناري تي اندو.
آمريڪا جو هي صدر ڪينيڊي (سڄو نالو جان فزگرالڊ ڪينيڊي) ليکڪ به هو. هن کي سندس هڪ ڪِتاب Profiles In Courage تي پلٽرز پرائيز به مليو. هي ڪِتاب 1956ع ۾ پهريون دفعو ڇپيو ۽ اسان جي مئرين اڪيڊمي چٽگانگ جي لئبرريءَ ۾ ان جو ٻيو يا ٽيون ڇاپو موجود هو، جنهن کي ڪيترن ئي ڪئڊٽن شوقَ سان پڙهيو. ان کان اڳ هارورڊ ڪاليج مان 1940ع ۾ گرئجوئيشن ڪرڻ وقت جيڪا هن Why England Slept ٿيسز لکي، سا به بيحد دلچسپ آهي ۽ اِهو ڪِتاب پنهنجي وقت جو Best Seller ڪتاب پڻ رهيو.
ڪينيڊي آمريڪا جو ننڍي ۾ ننڍي عمر وارو صدر هو. هن لاءِ دنيا جي ماڻهن کي پيار يا همدردي شايد ان ڪري به آهي جو هن جيتوڻيڪ چڱا ڪم پئي ڪيا پر هن کي صدارت دوران قتل ڪيو ويو. سندس اصل قاتلن جو اڄ ڏينهن تائين پتو نه پئجي سگهيو آهي. مرحوم ڀُٽي وانگر سندس تقريرن جا به ڪي ڪي جملا نوجوان ٽهي ۾ ڏاڍا مشهور هوندا هئا. سندس Inaugurat تقريرَ جو هي جملو مون کي اڄ به ياد آهي جيڪو ان وقت اسان ٻڌي واهه ڪئي هئي ۽ رکي رکي ورجائيندا رهندا هئاسين.
“Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country”
ڪينيڊيءَ جا وڏا آئرلينڊ کان آمريڪا آيا هئا. پاڻ 1917ع ۾ مئساچوسيٽ رياست جي شهر بروڪلائين ۾ ڄائو. سندس اٺ ڀائر ۽ ڀينرون هئا. هو انٽرنيشنل رليشن ۾ ڊگري حاصل ڪرڻ بعد نيوي ۾ ڀرتي ٿيو. ٻي وڏي لڙائي ختم ٿيڻ تي بوسٽن واري علائقي مان ڊيموڪريٽ ڪانگريس مئن چونڊيو. 1953ع ۾ سينيٽ ۾ داخل ٿيو. ان ئي سال جئڪلين سان شادي ڪيائين. 1961ع واري اليڪشن ۾ ريپبلڪ جي نمائندي رچرڊ نڪسن جي مقابلي ۾ اليڪشن کٽي، ملڪ جو پنجٽيهون صدر ٿيو.
ڪينيڊي جي ڏينهن ۾ روس به زور تي هو. اڄ وانگر آمريڪا دنيا جو اڪيلو سپر پاور نه هو. ڪن ڪن ڳالهين ۾ ته لڳندو هو ته روس آمريڪا کان گهڻو طاقتور ۽ خوفناڪ آهي. ڪينيڊي جي ڏينهن ۾ روس پنهنجي حامي ملڪ ڪيوبا ۾ نيوڪليئر ميزائيل فٽ ڪرڻ ٿي چاهيا. ڪيوبا ٻيٽ آمريڪا (خاص ڪري ان جي فلوريڊا رياست) کان سڏ پنڌ تي آهي. سڄي دنيا تجسس ۾ اچي وئي ته هاڻ اجھو ٿو آمريڪا جو ٻيڙو ٻُڏي ۽ آمريڪا جو ننڍي عُمر جو صدر ڪينيڊي، جنهن کي صدر ٿئي اڃا سال به نه ٿيو، اهو ٿو هيٺائين وٺي. ڇو جو ٻيءَ صورت ۾ دنيا نيوڪليئر جنگ جو شڪار ٿي ويندي. پر ڪينيڊي وڏي دليري سان روس کي اهڙو ته دڙڪو ڏنو، جو هو چوويهه ڪلاڪن اندر ڪيوبا مان پنهنجا ميزائيل پٽرائي جِتان آيو هو اوڏانهن روانو ٿي ويو. ان وقت ئي ڪيترن ڏاهن اها ڳالهه ڪئي ته روس رڳو ٻاهريون ڀڀڪو ڪري رهيو آهي باقي اندران کوکلو آهي ۽ هڪ نه هڪ ڏينهن اچي پٽ پوندو. بهرحال، جيڪو هر هڪ محسوس پئي ڪيو ته ڪينيڊي جي دڙڪي تي روس آمريڪا جي ڳچيءَ ۾ هٿ وجھي چوندو ته تنهنجي اهڙي يا تهڙي.... سو نه ٿيو. هڪ دفعي وري ڪينيڊيءَ جي واهه واهه ٿي وئي ۽ سندس نوڪري پڪي ٿي وئي ۽ هو پنهنجي Goal ڏي وڌڻ لڳو، جيڪو هو:
“A work of law and free choice, banishing the world of war and coercion.”
بهرحال روس کُلي طرح وري آمريڪا جو نالو نه ورتو. يونائيٽيڊ نئشن جي اسيمبلي ميٽنگن ۾ خروشچيف پنهنجو جوتو لاهي ٽيبل تي ٺوڪيندو رهيو. ڪيوبا جو فِڊل ڪاسٽرو پڻ گجگوڙ ڪندو رهيو پر بقول اسان جي پيٽارو جي ساٿي ڪمڊور زين العابدين شاهه جي (جيڪو آمريڪا ۾ ڪافي وقت رهيو آهي) ۽ ڪيوبا جي ڪميونسٽ حڪومت کان واقف آهي) ڪيوبا جا اهي فقط هوائي دڙڪا هئا. بهرحال روس جي آمريڪا کي ڌڪ پٽيو ته اهو ويٽنام جنگ ۾، جنهن جو بدلو آمريڪا وارن افغانستان مان روسين کي ڀڄائي لٿ پٿ ڪيو.