واشنگٽن جي سنڌي شام
آمريڪا جي “دي ورلڊ سنڌي انسٽيٽيوٽ” وارن، سفير جان مئڪڊونالڊ سان 25 جون تي واشنگٽن ۾ سنڌي شام ملهائي، جنهن ۾ مون کي خاص مهمان جي حيثيت سان گهرايو ويو هو. اها واقعي سنڌي شام هئي جو مقرر وقت کان ڪلاڪ مٿي ٿي ويو پر ان جي ڪارروائي شروع نه ٿي هئي. جان مئڪڊونالڊ پنهنجي زال سميت پهچي چڪو هو ۽ ٻيون ڪجهه امريڪن عورتون هيون. اتي نفيسه به هئي پر ان وقت آئون کيس سڃاڻي نه سگهيس ۽ سفير سان ئي خبرون ڪندو رهيس، جنهن جي نئين ڪتاب “Multi Track Diplomacy” جي رونمائي ٿيڻي هئي. ايشيا جي ملڪن ۾ گهڻو رهڻ ڪري هو ۽ سندس زال اسان جي وقت جي غير پابند هجڻ مان واقف ٿي لڳا، جو هنن کي وقت تي فنڪشن نه شروع ٿيڻ تي نه حيرت هئي ۽ نه فڪر. آخر هالن واري نجم ميمڻ، اعجاز شيخ، عرفان جماڻي، عبدالنبي ميمڻ (خانبهادر محمد صديق ميمڻ صاحب جو فرزند)، سرفراز ميمڻ، شاهد ٽالپر ۽ مقبول عالياڻي جن پهتا ته هنن اچي وٺ وٺان ڪئي ۽ فنڪشن شروع ٿيو. مون ڏٺو ته بعد ۾ هڪ ٻئي پويان ايترا ته مهمان اچڻ شروع ٿي ويا جو ڪرسيون کٽي پيون ۽ بيٺلن سان باقي هال ڀرجي ويو. آئون هر ايندڙ مهمان کي ڏسندو رهيس. ڪيترا ته منهنجا پراڻا سڃاڻو هئا، ڪيترا منهنجا ننڍپڻ جا ڪلاس ميٽ هئا، جن کي چاليهه پنجيتاليهه سالن بعد ڏسي رهيو هوس، سندس اڄ جا گهنجن ۽ ٿلهن شيشن وارين عينڪن وارا منهن مهانڊا سندن ننڍپڻ جي جوان ۽ تازگيءَ ڀريل چهرن جون لَکائون ڏيئي رهيا هئا. اهڙن ۾ هڪ خالد هاشماڻي به هو. دل چيو ته اسٽيج ڇڏي ساڻس ڀاڪر پائي وڃي ملان ۽ گذريل هڪ ٻئي کان غائب رهندڙ اڌ صدي جو احوال پڇانس. اهڙن ئي ميلي ۾ گم ٿيل دوستن ۽ مائٽن ۾ مامي جمونءَ (عبدالعليم بروهي) جو چهرو نظر آيو.
آئون پنهنجي ۽ ٻين جي تقريرن دوران فقط اهو ئي سوچيندو رهيس، ته هي جلسو ختم ٿيڻ بعد پهرين ڪنهن سان ملجي ۽ پوءِ ڪنهن سان ۽ ائين نه ٿئي ته ڪو سڃاڻو فنڪشن پورو ٿيڻ کان اڳ هليو وڃي ۽ نه مون کي سندس خبر پوي ۽ نه هن کي منهنجي. ڇو جو آئون هن فنڪشن ۾ اوچتو پهتو هوس. هتي ڪنهن کي خواب خيال ۾ به نه هوندو ته آئون سمنڊ تي هجڻ بدران هتي آمريڪا جي ڪناري تي پهچي ويو آهيان، سو به گادي واري شهر واشنگٽن ۾. الله ڀلو ڪري گهوٽڪي پاسي جي رميش ٿارواڻي جو جنهن کي واشنگٽن ڪم ٿي پيو ۽ آئون به ان سان هتي اچي نڪتس. رميش نيو جرسي ۾ اسان جي گهر جي ويجهو ئي رهي ٿو.
واشنگٽن پهچڻ تي به مون خاص مهمان ٿيڻ کان انڪار پئي ڪيو پر پوءِ اعلان ٿيڻ تي سنڌي ٽوپي پائي اسٽيج تي اچي ويٺس ۽ هاڻ جيسين منهنجي تقرير جو وارو اچي تيسين دير سان آيل مهمانن کي ڪهڙي خبر ته آئون ڪير آهيان. اهڙي طرح ڪيترا هال ۾ اچي واپس موٽي به رهيا هئا، جيئن اسان جي ڳوٺ جو انجنيئر چاچي صديق گاجڻي جو پٽ امير ميمڻ، جنهن کي نه مون سڃاتو ۽ نه هن. نه ته هو ضرور ملي وڃي ها. جمونءَ کي به ان ڪري سڃاڻي رهيو هوس جو سندس شڪل سندس ڀاءُ حليم بروهيءَ سان ڪافي ملي پئي. کيس پنجاهه سال کن اڳ ڏٺو هوم پر سندس اڄ جي شڪل ۾ ڪو خاص فرق نه هو. ايتري ۾ مون ڏٺو ته هو ڪرسيءَ تان اٿيو. مون کي لڳو ته هو به هاڻ فنڪشن ڇڏي ٻاهر وڃڻ وارو آهي ۽ ٿيو به ائين. پنهنجي ٽاءِ ٺيڪ ڪري ٻاهر نڪتو ته مون کان رهيو نه ٿيو. ڀر وارن کان excuse ڪري پنهنجي پاسي واري در کان ٻاهر نڪتس ته هو سامهون نظر اچي ويو.
“هئنڊس اپ.” مون کيس چيو. ننڍپڻ کان چرچائي مڙس آهي سو شايد ڪو چرچو سوچڻ لڳو، پر مون کي نه سڃاڻي پريشان ٿي ويو.
“توهان مون کي نه سڃاتو جو چاليهه پنجاهه سال ٿي ويا آهن پر مون کي پڪ آهي ته توهان پڦو غلام فاطمان جا پٽ آهيو.” مون سندس والده جو نالو ورتو جو آخرڪار منهنجي ساڻس مائٽي، سندس ماءُ جي معرفت آهي جنهن جو ڀاءُ محمد حسن سومرو منهنجو نانو ٿيو. ذهين ۽ چرچائي جمون، هاڻي مون کي سڃاڻي ويو.” ادي شريفان جو پٽ آهين نه، الطاف؟ تنهنجو شفيق به پڇيو پئي.”
شفيق صديقي سندس وڏي ڀيڻ آپا تاج جو پٽ آهي ۽ اسان سان گڏ ڪئڊٽ ڪاليج پيٽارو ۾ هو.
“پوءِ ڀلا ترس ته فنڪشن بعد ملون. هينئر وڃجانءِ نه.” مون جمونءَ کي چيو. جمونءَ پنهنجي قسطن واري روايتي کل کلندي چيو، “آئون اڃان ڪٿي ڪونه ٿو وڃان. توهان سڀني کي اماڻي پوءِ ويندس. هي فنڪشن آرگنائيز ڪرڻ وارن مان آهيان. هينئر رڳو ٻاهر نڪتو آهيان جو ٻاهران هڪ انڊين هوٽل مان، هن فنڪشن لاءِ ماني اچي رهي آهي، انهن کي گائيڊ ڪري اچان ٿو.”
فنڪشن ختم ٿيڻ تي سڃاڻن، وڏي عرصي کان وڇڙيلن، پهريون دفعو ڏٺلن ۽ نوجوان ٽهيءَ جي ڪيترن سنڌين سان ملاقات ٿي. ڪئناڊا کان آيل حميرا رحمان سان، جيڪا فنڪشن دوران جڏهن سوال جواب ڪري رهي هئي، ته شڪل مان ئي نجما رحمان ۽ شيري رحمان جي ڀيڻ ٿي لڳي. خيرپور ناٿن شاهه جو بشير شيخ به هو جيڪو مهراڻ مان 1994ع ۾ B.E ڪرڻ بعد آمريڪا هليو آيو، جتي ايم اي ايڪنامڪس ۽ مشيگان يونيورسٽي مان ڪمپيوٽر سائنس ۾ ماسٽرس ڪيائين. هو هينئر نيشنل سائٽيفڪ فائونڊيشن ۾ ڪنسلٽنٽ انجنيئر آهي ۽ پنهنجي ڪمپني “ٽيڪجيم ڪارپوريشن” پڻ هلائي ٿو. سندس زال ورجينيا ۾ يا شايد نارٿ ڪئرولينا ۾ اسلامي اسڪول هلائي ٿي. عمر عباسي (محمد انور عباسي صاحب جو فرزند) پڻ اتي مليو، جنهن جو چاچو غلام سرور عباسي صاحب ڪراچيءَ ۾ عباسي اڪيڊمي نالي ماڊرن ۽ اعليٰ نموني جو تعليمي ادارو هلائي ٿو.)