“واسواڻي سينٽر نيو جرسيءَ ۾”
نيو جرسي ۾ رهندڙ گهوٽڪي جي انجنيئر رميش ٿارواڻيءَ پڻ ٻڌايو ته هو مهيني ڏيڊ نيو جرسي واري ساڌو واسواڻي سينٽر ۾ چڪر هڻي اتان انڊيا کان آيل ڪيترائي سنڌي رسالا ۽ ڪتاب پڙهڻ لاءِ کڻي ايندو آهي. ڪڏهن ڪڏهن مختلف ملڪن جا عالم ۽ مفڪر انسانيت تي ليڪچر ڏيڻ لاءِ پڻ هتي اچن ٿا. ساڌو واسواڻي جي مشن کي اڳتي هلائيندڙ دادا جشن پڻ هتي ايندو رهي ٿو، جيڪو سنڌ ڇڏڻ بعد سال 2005ع جي شروع وارن مهينن ۾ پهريون دفعو سنڌ آيو هو .... جنهن جا جھيڻي آواز ۾ ليڪچر اڪثر روزانو صبح جو Sony چينل تان اچن ٿا. ويجھڙائيءَ ۾ سندس ڏنل سنڌي ۾ هڪ ليڪچر جون ڪجهه ڳالهيون پڙهندڙن جي دلچسپيءَ لاءِ ڏيانٿو.
“آئون ته آهيان ان جي هٿن ۾؛
پوءِ چنتا ڪهڙي وڃان ڪپن ۾؟”
مان ته آهيان اُن جي هٿن ۾؛ پوءِ مونکي ڪهڙي چنتا؟ جتي به چون، اسين تيار آهيون. پرڀو ته هر هنڌ آهي. پوءِ جت به پيارو پرڀو رکي ، ات ڇو نه ڊپ بنا، چنتا بنا رهون!
“God is everywhere! Without fear, without anxiety, without any worry, we go where ever we are called.”
“آئون ته آهيان اُنَ جي هٿن ۾:
پوءِ چنتا ڪهڙي جي وڃان ڪپن ۾!”
دين بندو دينا ناٿ،
ميري ڏوري تيري هاٿ!
ڪپن ۾ ڪيئن؟ دادل شاهه ته چيو:
“آئون ته آهيان ان جي هٿن ۾:
پوءِ چنتا ڪهڙي جي رهان ڪکن ۾!”
ڪکن جي معنيٰ غريبي (Poverty) ۾. ڀل ڪکن جي جھوپڙيءَ ۾ رهان. مونکي چنتا ڪهڙي، ڇو ته مان آهيان اُنَ جي هٿن ۾. جنهن حال ۾ مونکي رکي، اهوئي منهنجي لاءِ ڀلو آهي.
“It is the attitude that matters more than the fact.”
ڪيترا ماڻهو محلات ۾ رهيا پيا آهن، پر دکي، جئن اڄ Royal Princess ڏٺو سين. ڪيترا نه اُن ۾ چڙهيا هئا؛ پر ڪيترن جي دل ۾ دک، سک ڪين آهي. ڏسڻ ۾ اچن پيا سُکي؛ پر افسوس! چت جي شانتي ڪين اٿن، اڄ ڪلهه جي حياتي بيشڪ تکي تيز رفتار ۾ پئي هلي، پر افسوس! اندر جو آنند آهي ڪين.
تنهن ڏينهن مونکي هڪ ڀيڻ گڏي. چيائين؛ سڀ ڪجهه اٿم، پر دل جي اندر Satisfaction ڪونهي. مونکي پتي آهي، جو مونکي پيار ڪري. ڪيتروئي چيائين، پر تنهن هوندي به satisfaction آهي ڪونه. مان پيئي سمجھان ته منهنجي جيون اجائي پيئي وڃي ۽ اها Satisfaction اچي ٿي جڏهن اسين پاڻ کي سمورا ارپڻ ڪريون ٿا.
We surrender ourselves completely
شري ايشيا چيو ته ؛ “صبح جو مونکي ڪڇ آهي ڪين؛ ۽ نه رات جو مون وٽ ڪڇ آهي؛ ته به مان سڀني کان وڌيڪ سکي آهيان، آنند ۾ آهيان!”
Nothing in the morn have I and nothing do I have at night: yet there is none on earth happier than I.
شري ايشيا وڌيڪ چيو ته، پهريون پرڀوءَ جو راڄ ڳوليو، باقي سڀ اوهان کي پاڻيهي ملندو.
Seek ye first the kingdom of God and all these things shall be added unto you.
راجا کي ٽي راڻيون هيون. راجا ويو ڏيساورن ۾. سندس متر هئا ڪي ٻيا راجائون، انهن سان ملڻ ويو پنهنجا جهازَ کڻي ويو. پنج ڇهه مهينا گشت ڪيائين. ٽنهي راڻين کي چوائي موڪليائين ته هاڻ مان موٽان ٿو، توهان کي جيڪي جيڪي کپي، سو مونکي لکي موڪليو، ته مان توهان جي لاءِ هتان وٺي اچان. وڏيَ راڻيءَ وڏي لسٽ لکي. وچينءَ راڻي وچين لسٽ لکي. ننڍيءَ راڻي فقط هڪ ننڍي چٽڪي کڻي ان تي One Figure وجھي موڪليا. راجا کي ٽيئي لسٽون پهتيون. پهرين راڻيءَ جي لسٽ پڙهيائين. ماڻهن کي چيائين ته هڪ هڪ شيءِ تمام سنڀالَ سان وٺجو، جي هڪ ئي شيءِ کٽي ته راڻي ٻين ڳالهين جو ويچار نه ڪندي، پر سڄو وقت پيئي مونکي ٽنبيندي ته تو هيءَ شيءِ ڪونه آندي. ٻي وچينءَ راڻيءَ جي لسٽ ٿوري ننڍي هُئي. پر وڏيءَ راڻيءَ کان اُچيون شيون لکيون هئائين، پر راجا لاءِ ڳالهه ساڳي. جهڙيون اوچيون تهڙيون ساديون. ماڻهن کي چيائين ته هن لسٽ جون به سڀ شيون سنڀال سان وٺي اچجو. ٽينءَ جو لفافو کوليائين ته اُت لکيو پيو هو هڪ. هيڏانهن پيو ڏسي، پٺيان پيو نهاري؛ لفافو اندران پيو کولي ڏسي؛ لسٽ ڪٿي آهي؟ هن کي کپي ڇا؟ پوءِ پنهنجي وڏي وزير کي ڪوٺيائين. چيائين؛ “هن جو دماغ ته ڪونه ڦري ويو آهي. مون چيومانس ته لسٽ لکي موڪل، جيڪي شيون توکي کپن. هن رڳو هيءَ چٽڪي ڏني آهي، جنهن تي رڳو هڪ لکيو پيو آهي.” تڏهن وڏي وزخير چيس ته “راجن! هن جو دماغ ڪينَ ڦري ويو آهي. هن ۾ وڏي معنيٰ اٿئي.” پڇيائينس، “ڪهڙي معنيٰ آهي؟” وزير چيو ته، هيءَ راڻي چوڻ ٿي چاهي ته مونکي کپي هڪ. مونکي کپين هڪ تون ئي تون!” ان ڏينهن کان راجا جا پير ئي تپي ويا. چيائين، هاڻي ڪيئن به موٽان. تڪڙو ئي تڪڙو موٽيو. بندر تي جهاز پهتو. بندر تان وڏيءَ راڻيءَ جي جيڪا لسٽ هئي، سا ڀرائي ماڻهن کي چيائين ته وڃي وڏيَ راڻيءَ جي محلات ۾ پهچايو. وچينءَ راڻيءَ جون جيڪي شيون هيون، سي ان کي موڪليائين. هر هڪ راڻيءَ کي پنهنجو محلات ٿيندو آهي. پاڻ ڇا ڪيائين، جو باقي جيڪي به شيون هيون، سي پاڻ سان کڻي ننڍيءَ راڻيءَ وٽ آيو. هن ويچاريءَ ته شيون گهريون ڪونه، پر ته به ري گهريو هن کي الائي ڇا ڇا نه ملي ويو. سڀ ڪجهه، جيڪي به راجا آندو هو.
هفتو گذريو، ٻه هفتا گذريا، ٽي هفتا گذريا؛ هو جيڪي ٻه راڻيون، وڏي راڻي ۽ وچين راڻي، راجا کي چوائي موڪليائون ته راجن! اسان کان جي ڪا ڀُل چُڪَ ٿي هجي ته بخشيو. توهين اسان وٽ آيا ئي ڪين آهيو. هيڏا گشت ڪري موٽي آيا آهيو، توهان پنهنجو مکڙو ئي اسان کي ڪين ڏيکاريو آهي. هنن کي راجا چوائي موڪليو ته جيڪي توهان گهريو، سو توهان کي موڪليو اٿم. توهان جيڪا لسٽ موڪلي، سا هڪ هڪ شيءِ خبرداريءَ سان توهان کي موڪلي اٿم. هن راڻيءَ گهريو رڳو هڪ؛ سو مان انڪري هتي ئي ٽڪي پيو آهيان، جنهن کي اهو هڪ کپي، اُنَ کي هڪ سان گڏ بيشڪ سڀ ڪجهه ملي ٿو، ڇو ته سڀ هڪ جوئي آهي.
Seek ye first the Kingdom of God.
اسين ڳوليون ٿا دنيا. هيءَ شيءِ کپي، هوءَ شيءِ کپي، اسان جو ڌيان شين ڏي ٿو وڃي. پرڀوءَ ڏي ڌيان نٿو وڃي، پر شين جو مالڪ، ڪُل مالڪ آهي ته پرڀو! “پرڀو! مون کي کپين تون!”
I need Thee, O Lord! I need nothing besides Thee _ neither pleasures nor possessions, nor power: but I need Thee, Beloved!
اِها پڪار جڏهن اچي ٿي اسان جي اندر مان، اکرن ۾ چوڻ سولو آهي، پر جڏهن اندر مان اچي. پرڀو ته انتريامي آهي. اندر ويٺو آهي. کيس خبر پوي ٿي، اسان جي ڀاونا ڪهڙي آهي ۽ جڏهين کيس پڪ ٿئي ٿي ته اسان کي کپي هڪ پرڀو ته هو ڊوڙندو اچي ٿو ۽ اچي اُن پياسيءَ کي ملي ٿو.
God comes and reveals Himself to us.
اُهو پرڀو، جنهن کي ويد نه پهچي سگهيا آهن، بي انت! بي انت! اهو بي اَنت پاڻ اچي اُن کي ملي ٿو، جنهن جي دل ۾ گهرج آهي.
Create the need for God.
انڪري، پيارا! اها گهرجَ پيدا ڪريو. جئن اسان کي ٻاهر جي بي آرامي آهي، تيئن اندر جي به هڪ بي آرامي اٿوَ.
The Divine restlessness.
God comes and fills that vacuum. What a wonder state that must be!
پوءِ پيارو پرڀو اچي اهو اندر جو خال (Vacuum) ڀري ٿو. اُن وقت اندر جي حالت ڪهڙي نه عجيب ٿئي ٿي! ان جو ذڪر اکرن ۾ ڪري سگهجي ڪينَ.
سنت رام ڪرشن کان پڇيائون ته تون پياس، سڪ، اُڪير، عشق جون ڳالهيون پيو ڪرين. اسانکي ٻڌاءِ ته اها پياس اسين ڪيئن پيدا ڪريون؟ چيائين، “اها پياس توهان پيدا ڪريو، جا پياس موذيءَ کي آهي سون واسطي. The longing of the miser for gold. ڪنجوس اُٿندي وهندي پيو سون جا سپنا لهندو آهي. هن لاءِ سڀ ڪجهه آهي سون. زال ٻارن ڏي ڌيان ڪونه ڏيندو؛ ٻين ڳالهين کي ڌيان ڪونه ڏيندو، پر هن کي کپي سون. Even as the miser longs for gold, even as the lover for his beloved جيئن عاشق پنهنجي معشوق لاءِ سڄو وقت پيو تڙپندو. ويٺو هوندو آفيس ۾، ته به ڌيان سڄو وقت پيو معشوقَ ڏي ويندس. نهاريندو پيو ته ڪڏهين ٿا پنج لڳن ته مان واندو ٿي هلي پنهنجي معشوق کي ملان. سنت رام ڪرشن چوي ٿو ته اهڙي پياس پنهنجي اندر ۾ پرڀوءِ لاءِ اٿاريو.
ٽن قسمن جي پياس آهي.
(1) Of a miser of gold,
(2) Of a lover for the beloved,
(3) Of the child for its mother whom it has lost somewhere.
ٻالڪ آهي؛ الائي ڪيئن ماءُ کان جدا ٿي ويو آهي. ميلي تي ويو هو. گهڻو گوڙ هو. ان گوڙ ۾ هو ماءُ کان ڇڄي ڌار ٿي ويو آهي. ويچارو پيو روئي. هن کي آرام ايندو ڪين؛ پيو پڪاريندو؛ “منهنجي امڙ مونکي کپي.” سنت رام ڪرشن چوي ٿو؛ “اها پياس توهان وڌايو”. اسان کي پياس جو آزمودو آهي، پر دنيوي پدارتن واسطي. ان پياس جو منهن جيڪر اسين ڦيرائي پرڀوءِ ڏي ڪريون.
هڪ ڀيڻ مون کي گڏي. چيائين، ڏاڍي پياس اٿم. مونکي ڏاڍي خوشي ٿي. مون چيو، “شڪر، هڪ کي ته پياس آهي.” پوءِ يڪدم چيائين، “منهنجي ڏير پنهنجي زال کي وٺي ڏنو آهي هيرن جو هار. مونکي پياس آهي ته منهنجو گھوٽ به مون کي جيڪر اهڙو هار وٺي ڏئي. منهنجا ته نشا ئي ٽٽي پيا. پياس اچي، پر پياس اچي، پريتم! اڪ تو واسطي! انڪري اسين پرڀوءَ جي حاضري هر وقت پنهنجي جيون ۾ رکون.
We should practice the presence of God!
دڪان تي، آفيس ۾ ويٺا آهيون؛ دل ۾ چئون؛ پرڀو! تون آهين!” هڪڙي ڪرسي پنهنجي ڀرسان رکي ڇڏيو، “پرڀو! هيءَ تنهنجي لاءِ ڪرسي اٿيئي. تون ويٺو هججانءِ.” مان ڪم ڪريان ٿو؛ وري وري پيو توڏانهن نهاريندس. تون ويٺو هججان. ويٺو هوندو ۽ ائين ڪرڻ سان اندر ۾ هڪ لرزش اُٿي ٿي.
مان ڪاليج ۾ پڙهندو هوس. پوءِ صندل تي سمهندو هوس. صندل جي اڳيان هڪ ڪرسي رکي ڇڏيندو هوس. ننڊ ۾ ويندو هوس، پوءِ چوندو هوس؛ “پرڀو! مان ته وڃانءِ ٿو ننڊ ۾؛ تون ته سمهندو ڪونه آهين. تون هتي ڪرسيءَ تي ويٺو هججانءِ! ڪنهن وقت به مون رات جو پاسو ورايو. مان ڏسندس ته تون ويٺو آهين!” اهڙي ماڻهوءَ کي چريو ڪري ڪوٺيندا آهن. پر پيارا! اهڙا چريائي چڙهيا آهن.
But it creates that bhavana in the heart.
پرڀو ته هر هنڌ حاضر ناظر آهي. چوويهه ئي ڪلاڪ اسان سان آهي. رڳو هن کي سڏڻو آهي. منهنجا پيارا! اها پياس گهري وٺو. گهرندا ته توهانکي ملندي ضرور ضرور! گُرو جن چون ٿا؛
مانگئه دان، ٺاڪر نام!
ٺاڪر کان، پرڀوءَ کان، مٺڙي گرديو کان، اها سڪ، اها پياس، اها اندر جي اُڪير نام لاءِ گهري وٺو! هر هڪ سٺي شيءِ پرڀوءَ وٽان بخشيش ٿي اسان کي ملي ٿي. ان ڪري گهرو، گهرو ۽ اوهانکي ملندي ضرور، ضرور!