نيويارڪ کي پُليون ۽ سرنگون ڳنڍين ٿيون
نيويارڪ ۾ رهندڙ جنهن کي ’ائنڪريج چئنل‘ سڏين ٿا اهو هڊسن چئنل جو بندرگاهه وارو حصو آهي ۽ هٿرادو طرح ان چئنل جي اونهائي پنجاهه فوٽ کن رکي وڃي ٿي جيئن پاڻيءَ جا جهاز زمين ڇهڻ بنا لنگهندا رهن. ايسٽ نديءَ جي منهن وٽ ’گورنرس آئلئنڊ‘ آهي ۽ نيو جرسي رياست پاسي ايليس (Ellis) ٻيٽ ۽ لبرٽي ٻيٽ پڻ خليج نيويارڪ ۾ اچي وڃن ٿا. پاڻيءَ واري جهاز جي خليج ۾ گهڙڻ سان ان ۾ موجود جهازين ۽ مسافرن کي آزاديءَ جو مجسمو نظر اچي ٿو. هي هڪ عورت جو تمام وڏو مجسمو آهي، جيڪو فرانس وارن USA کي 1886ع ۾ تحفي طور ڏنو ۽ هي مجسمو آزاديءَ جي علامت سمجهيو وڃي ٿو. هڊسن نديءَ جي ڇوڙ وٽ ’لبرٽي آئلنڊ‘ نالي هڪ ننڍڙي ٻيٽ تي هي مجسمو رکيل آهي جنهن جي اوچائي 305 فٽ، يعني 93 ميٽر آهي. هن جي ڊيگهه جو اندازو ان مان لڳائي سگهجي ٿو ته سٺ کن ماڻهو هڪ ٻئي جي ڪلهي تي ٿي بيهن ته پوءِ هن جي ليول ۾ اچي سگهندا. لبرٽي ٻيٽ جو اصل نالو Bedloe’s Island هو پر 1956ع کان هن جو نالو Liberty Island رکيو ويو آهي. آزاديءَ جو مجسمو ڏسڻ لاءِ هن ٻيٽ تي پهچڻ جو طريقو فيريءَ ذريعي آهي جيڪا مئن هٽن ٻيٽ جي ’بيٽري پارڪ‘ مان ٽوئرسٽ کڻي لبرٽي ٻيٽ تي پهچائي ٿي جتي 354 کن ڏاڪا چڙهي هن مجسمي تائين پهچجي ٿو. هن مجسمي ۽ Ellis ٻيٽ جو تفصيلي حوال اڳتي هلي ڪنداسين.
مٿي جنهن ڳچي سمنڊ The Narrows جو ذڪر ڪيو اٿم ته نيو يارڪ جي اندرين ۽ ٻاهرين خليج کي ملائي ٿو ۽ اسان جهاز وارا پاڻيءَ جي جهاز کي هن سوڙهي سامونڊي ڳچيءَ مان گذاري اڳيان مئن هٽن يا کاٻي پاسي نيويارڪ جي بندرگاهه ۾ جهاز کي وڃي بيهاريندا آهيون. ڪيترا دفعا ته هي سوڙهو سمنڊ جو ٽڪرو لتاڙي يڪدم ساڄي پاسي بروڪلن ۾ ئي جهاز کي بيهاريندا آهيون جيڪو انهن ڏينهن ۾ جڏهن نيويارڪ جو امن امان چوٽ جو خراب هو، سڀ ۾ خراب علائقو سمجهيو ويندو هو ۽ اسانکي رات جي وقت بندرگاهه واري علائقي ۾ گهمڻ ڦرڻ کان سختي سان منع ڪيو ويندو هو.
هن نئروز واري ڳچي سمنڊ جي ساڄي پاسي نيويارڪ جو علائقو بروڪلن آهي ته کاٻي پاسي اسٽيشن آئلنڊ. اسٽيشن آئلنڊ کان نيو جرسي جتي آئون رهيل آهيان، سڏ پنڌ تي آهي. نيويارڪ کان نيو جرسي اچڻ لاءِ ڪيترائي رستا آهن ڪراچيءَ کان اچڻ وقت نيويارڪ جي JFK ايئرپورٽ تي لهي پوءِ باءِ روڊ بروڪلن آيو هوس، جتان ويرا زانو پل ذريعي اسٽيشن آئلنڊ پهتو هوس. نيويارڪ جي مشهور پلين مان هيءَ هڪ پل Verrazano Narrows تان روزانو هزارين ماڻهو نيويارڪ کان نيو جرسي ايندا ويندا رهن ٿا ۽ هيءَ پل هن نئروز نالي سوڙهي ڳچي سمنڊ مٿان آهي. هيءَ پل چڱي خوبصورت ۽ اتاهين آهي، جو مٿان ٽرئفڪ هلندي رهي ٿي ۽ هيٺان وڏا جهاز گذرندا رهن ٿا. هڪ دفعي ته نيويارڪ پورٽ اٿارٽي وارن اسانجي جهاز کي اڌ ڏينهن کن هن پل جي ڀرسان ئي بيهاري ڇڏيو هو، جيسين نيويارڪ بندرگاه مان نڪرندڙ جهاز نڪري وڃي، جنهن جي جاءِ تي اسانکي بيهڻو هو. پل جي هيٺان بيٺل، اهي چند ڪلاڪ اڄ به نٿا وسرن. ڇا ته خوبصورت نظارو هو. ساڄي پاسي نيويارڪ جي بروڪلن علائقي جون ۽ کاٻي پاسي اسٽيشن ٻيٽ ۽ نيو جرسي جون اتاهيون عمارتون ۽ رستن تان هلندڙ لاريون موٽرون نظر اچي رهيون هيون، سامهون مئن هٽن هو جتي جي ايمپائر اسٽيٽ بلڊنگ ان وقت (1970ع ۾) سڀ کان اتاهين بلڊنگ هئي ۽ مٿان ويرا زانو پل تان هڪ اڻ کٽندڙ ٽرئفڪ جو سلسلو هو. جيڪي اسان جي جهاز جو بلڪل مٿانهون View آرام سان ڏسندا ويندا هوندا. هينئر هيءَ ويرازانو پل پنهنجي ڀاڻيجي سان گڏ ڪار ۾ ٽپندي اهي ڏينهن ياد اچي ويا جڏهن اسان جا هن پاسي روز جا پنڌ هوندا هئا. ثمير کي آڱر جي اشاري سان ٻڌايم ته جتان هن وقت هي جهاز لنگهي رهيو آهي، اتي هيٺ اسان لنگر ڪيرائي ڪافي دير هڪ هنڌ بيٺا رهيا هئاسين. چون ٿا ته تاريخي رڪارڊ موجب پهريون يورپي جيڪو هن سوڙهي ڳچي سمنڊ وٽ پنهنجو ٻيڙو هاڪاري آيو، اهو جيوواني ڊا ويرازانو هو ۽ اهو 1524ع جو سال هو ۽ هتي Lenape قبيلي جا اصلوڪي رهاڪو هن سان اچي مليا هئا. جيوواني Giovannia daVerrazano جي نالي تي ئي هيءَ پل آهي، جيڪا 1964ع ۾ ٺهي راس ٿي ۽ ان وقت دنيا جي وڏي ۾ وڏي Suspension پل سمجھي وڃي ٿي. توهان جي نيويارڪ هڪ ڏينهن لاءِ به آيائو ته هيءَ پل ضرور ڏسي سگهندائو، جو هيءَ پُل هڪ هنڌ کان ٻئي هنڌ ويندي، پري کان ته جتان ڪٿان نظر اچي ٿي.