اهو ڪيئن ٿا چئو ته مغرب جا ماڻهو ڪافر آهن.
ان ڏينهن ليڪچر ۽ خطبو هڪ ٽيهارو کن سالن جي محمد يوسف نالي هڪ جوان پڙهيو. شڪل شبيهه ۾ ننڍي کنڊ جو ئي لڳو ٿي. هو ڏاڙهي ۽ پينٽ شرٽ ۾ سمارٽ لڳي رهيو هو ۽ جهـڙو ڏسڻ ۾ ٺاهوڪو هو، اهڙي ئي ٺاهوڪي سندس انگريزي ۽ عربي هئي. سندس سڄو ليڪچر قُرآني آيتن تي مبني هو. ماڻهو سڀ پنڊ پهڻ ٿي هن جو واعظ ٻڌي رهيا هئا. گهڻا سال اڳ جڏهن آئون سئيڊن جي ورلڊ مئريٽائيم يونيورسٽي ۾ پوسٽ گرئجوئيشن ڪندو هوس، ته ان شهر مالمو ۽ بالٽڪ سمنڊ جي پار ڪوپن هيگن جي مسجدن ۾ مڪاني نو مسلم گورن ۽ ٻين ملڪن، خاص ڪري سائوٿ آفريڪا ۽ آمريڪا کان ايندڙ حبشي ۽ گورن نو مسلم عالمن جا پر مغز ليڪچر ٻڌڻ جو موقعو ملندو هو. هنن جون ڳالهيون اسان جهڙن رول ۽ جاهل ماڻهن کي آسانيءَ سان سمجهه ۾ اچي وينديون هيون. سئيڊن جهڙي يورپي ملڪ ۾ ڪيترا مونکي مڪاني گورا ۽ ٻاهران لڏي آيل Immigrants نظر ايندا هئا، جيڪي اهڙن مولوين بلال فلپ (ڊاڪٽر ابو امينا)، جيفري لئنگ (Jeffery Lang)، چئٽ اسٽيونس (يوسف اسلام)، يوسف ايسٽيس ڊاڪٽر گئري ملر (عبدالاحد عمر)، ويندي اسانجي ننڍي کنڊ جي احمد ديدات، ڊاڪٽر ذاڪر نائڪ، طارق جميل ۽ ڊاڪٽر اسرار جنجا مالمو ۽ ڀرواري شهر ڪوپن هيگن جي مسجد ۾ ٻڌايل ليڪچرن، ڪيترن غير مسلمانن توڙي مسلمانن کي پيار محبت سان اسلام جي صحيح ڄاڻ ڏني. مونکي به اتي جي پاڙي ۾ رهندـڙ آفريڪا جي هڪ نو مسلم شيدي ڇوڪري حسين ٻڌايو. حسين هڪ عيسائي ۽ سئيڊن جو شهري هو. سندس پيءُ آمريڪن شيدي هو ۽ ماءُ سئيڊش. هو منهنجي اچڻ کان سال کن اڳ بلال فلپ جي رهنمائيءَ ۾ مسلمان ٿيو هو ۽ هن جو وڏو متوالو هو. انهن عالمن بابت مونکي مالمو جي يونيورسٽيءَ جي هندو ڪُليگ پڻ ٻڌايو. “نه نمازون ٿو پڙهين نه روزا ٿو رکين” ڪئپٽن وجي مونکي يونيورسٽيءَ جي ڪئنٽين ۾ هڪ ڏينهن چيو، “تو ۾ ۽ مون ۾ ڪو ٿورو ئي فرق آهي. ڪڏهن ڪڏهن ڪوپن هيگن جي مسجد ۾ مون سان گڏ هل ته اسلام بابت انهن آمريڪن ۽ آفريڪن عالمن جون ڳالهيون ٻڌي اچون.” هڪ هندو دوست جي اهو چوڻ تي توهان خود سوچيو ته منهنجي جيءَ کي ڪيڏي جهنجوڙ آئي هوندي. پهريون دفعو سخت شرمندگي محسوس ڪئي هيم. هڪ غير مسلمان ان کي چئي رهيو هو جيڪو پاڻ کي اسلامي ملڪ جو مسلمان ٿو سڏائي. وجي کڻي مسلمان نه هو ۽ نه ويجھڙائيءَ ۾ کيس مسلمان ٿيڻ جو ارادو هو، پر هن کي مختلف مذهبن جي ڄاڻ حاصل ڪرڻ جي هر وقت هورا کورا هوندي هئي.
اڄ سوچيان ٿو ته اهي عالم ۽ داعي ئي آهن جن ذريعي خبر ناهي ڪيترا مون جهڙا دين کان گهٽ واقف ۽ گنهگار صحيح راهه ٿا سڃاڻن ۽ انهن ديندار ماڻهن کي شاباس هجي، جيڪي دين جي راهه ۾ پنهنجو پئسو ۽ وقت قربان ڪن ٿا. ڪڏهن ڪڏهن مغرب جا اهي عالم مونکي اڄ جي دور جا نظام دين اولياءَ ۽ معين دين چشتي وانگر لڳندا آهن، جن پنهنجا وطن ڇڏي ڌارين ديسن ۾ اڻ ڄاڻ ماڻهن کي اسلام جي روشني بخشي. انهن مان ڪجهه جو خاص ڪري جن جو هن ملڪ (USA) سان واسطو آهي، مختصر احوال آمريڪا جي سفرنامي جي ٻئي ڪتاب “بخشو لغاري کان بالٽيمور” ۾ ڪبو ۽ مونکي ڪڏهن ڪڏهن اهو به محسوس ٿيندو آهي ته اسان پاڻ کي ميان مٺو سمجھي، ٻي تي الزام هڻڻ تي ڪيڏي ته جلدي ڪريون ٿا. ان “Holier than thou” واري ڪلچر هيٺ اسان پنهنجو پاڻ کي ٻئي کان بهتر سمجھڻ جي خود ئي سند ڏيون ٿا ۽ اهو فئشن ٿي پيو آهي ته هر برائي جي تهمت مغرب تي هڻون ٿا. پر هي جيڪي يوسف اسلام، عبدالاحد عمر، جيفري لئنگ، ابو امينا ۽ ٻيا انهن جهڙا بزرگ آهن، اهي گورا ۽ مغرب جا ئي ته ماڻهو آهن، جن نه رڳو پاڻ اسلام قبول ڪيو آهي، پر ٻين کي به ان جي حقيقت ٻڌائيندا رهن ٿا ۽ دعوت اسلام ۾ پنهنجي جان ۽ مال ڏيندا رهن ٿا. فرانس، انگلينڊ، آمريڪا ۾ ڏسو ته ڪيڏي رفتار سان مسجدن جو تعداد ۽ نمازين جو تعداد وڌي رهيو آهي. تڏهن ته ورجينيا ۾ رهندڙ منهنجي پيٽارو جي ڪلاس ميٽ (جنهن جو اصل ڳوٺ قاضي احمد هو) محمد سميع هتي جي هڪ آمريڪن دوست کي کلندي چيو، “توکي خبر آهي ته دنيا تي هڪ ڏينهن مسلمان حڪومت ڪندا.” اڳلي وڏو ٽهڪ ڏيندي چيو، “اڙي توهان جهڙا پاڪستاني جيڪي نه ته سائنس ۾ نه وري ٽيڪنالاجيءَ ۾ هوشيار آهيو، اهي دنيا تي حڪومت ڪندؤ؟ اڃا به اسان آمريڪن نالي چئي سگهين ٿو.”
سميع هن کي بجو ڏيندي ... اهڙيون ڪيئي شيون هن هتي گورن ۾ Introduce (متعارف) ڪيون آهن، چيو، “ڀيڻان آئون پنهنجي لاءِ ڪڏهن ٿو چوان. آئون مسلمانن لاءِ ٿو چوان. هڪ ڏينهن توهان سڀ آمريڪن اسلام قبول ڪندؤ ۽ توهان ئي دنيا تي Rule (حڪومت) ڪندؤ ... بلڪ هينئرئي ڪري رهيا آهيو ۽ آمريڪا ۾ جيڪو مذهب سڀ کان تکي رفتار سان پکڙجي رهيو آهي، اهو اسلام آهي.”
بهرحال اهي ڳالهيون پنهنجي جاءِ تي، جيستائين اسلام جو تعلق آهي، هتي آمريڪا ۾ به مسلمان آهن، هتي به مسجدون آهن، هتي جا مڪاني نو مسلم يا ڌارين ملڪن کان آيل Immigrant مسلمان سڪون سان نمازون پڙهن ٿا. سندن ٻار ديني اسڪول ۾ قرآن جي تعليم حاصل ڪن ٿا ۽ هروڀرو اهو چوڻ ته مغرب جا ماڻهو ڪافر آهن، ڪجهه عجيب ٿو لڳي.