الطاف شيخ ڪارنر

نيوهالا کان نيويارڪ

مون 1968 کان 1972 تائين ڪيترائي جهاز آمريڪا جي اوڀر وارن بندرگاهن ، ڪئناڊا ۽ هيٺ ويسٽ انڊيز جي بندرگاهن ڪيوبا، ٽرنيڊاد ۽ جئميڪا کان برمودا، بهاما ۽ برازيل ۾ هلايا. اٽڪل 35 سالن بعد آئون وري انهن بندرگاهن ۾ ويس...پر هن ڀيري پاڻي واري جهاز بدران هوائي جهاز، ريل گاڏين ۽ بسين ڪارن ۾. هي ڪتاب انهي سفر جو احوال آهي.
(الطاف شيخ)

4.5/5.0
4433
963
آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
الطاف شيخ
ڇاپو پھريون

نيويارڪ جون ڪجهه ٻيون پُليون

هتي نيويارڪ جي ٻن ٽن ٻين پلين جو به مختصر احوال ڪنداسين. توهان چوندؤ ته نيويارڪ ۾ ڪيتريون پُليون آهن؟ اهو سوال منهنجي خيال ۾ ڪنهن اهڙي کان ڪجو جيڪو نيويارڪ مان ٿي آيو هجي. يعني هفتي ٻن لاءِ گهمي نه پر سال ٻه رهي آيو هجي. توهان جي خيال ۾ ڪيتريون ٿي سگهن ٿيون؟ ڏهه؟ ويهه؟ ٽيهه؟ پنجاهه؟ جيڪڏهن ڪو توهان کي سئو يا ٻه سئو پليون چئي ٿو ته به سمجهو ته هن نيويارڪ چڱي طرح نه گهميو آهي. نيويارڪ ۾ هڪ هزار کان مٿي پليون آهن جنهن جو احساس نيويارڪ جو شهر باءِ روڊ گهمڻ کان وڌيڪ پاڻي واري جهاز يا فيريءَ رستي پاڻيءَ مان هلڻ تي ٿئي ٿو. اها ٻي ڳالهه آهي ته هڊسن ندي ۽ ايسٽ نديءَ تي تمام وڏيون پليون آهن جن مان ڪجهه جو ذڪر شروع وارن مضمونن ۾ ڪري چڪا آهيون. انهن ندين کان علاوه ٻيون به ڪيتريون ئي وڏيون ننڍيون، ڪي ته لياري ۽ ملير ندين جهڙيون، سامونڊي وهڪرا، ڪورنگي ڪريڪ جهڙيون Creeks، ڪئنال ۽ Kills (وهڪرا) آهن. جهڙوڪ هارلم ندي، برانڪس ندي، ايسٽ چيسٽر ڪريڪ، ڪوني آئلنڊ ڪريڪ، نيوٽن ڪريڪ، رچمنڊ ڪريڪ، گووانوس چئنل، رڪر آئلنڊ چئنل، هُڪ ڪريڪ، اٽلي ڪريڪ، انگلش ڪلز، ڊچ ڪلز، ڪهڙا نالا کڻي ڪهڙا کڻجن پوءِ انهن پاڻيءَ جي رستن مٿان ڪي فڪسڊ پليون آهن، ته ڪي چرپر ڪندڙ، جيڪي جهاز لنگهڻ مهل خشڪيءَ ڏي ڇڪيون وڃن ٿيون يا انجيسن تي کلندڙ دروازن وانگر Swing ڏئي کوليون وڃن ٿيون. ڪي مٿي چاڙهيون وڃن ٿيون وري جيڪي هڪ هنڌ بيٺل Fixed پليون آهن، انهن ۾ به ڪي Suspension واريون آهن. ڪي Cantilever نموني جون ته ڪي ڪهڙي نموني جون.
بهرحال هتي انهن مان ڪجهه وڌيڪ پلين جو مختصر احوال لکڻ ضروري سمجهان ٿو، جيڪي اهڙن اهم هنڌن تي يا اهم نموني جون آهن، جو ڪجهه ڏينهن لاءِ آيل مسافر جو به انهن تان يا انهن سامهون ضرور لنگهه ٿيندو هوندو. انهن مان هڪ ته مئن هٽن برج آهي، جيڪا نالي مان جيئن لڳي ٿو ته هڪ طرف مئن هٽن کي ملائي ٿي ۽ هيٺان ايسٽ ندي آهي ۽ ٻئي پاسي بروڪلن آهي. هن پل تان لارين موٽرن، پيادن، سائيڪل سوارن کان علاوه ريل گاڏيون به لنگهن ٿيون. مئن هٽن واري پاسي هيءَ پل چائنا ٽائون جي ڪئنال اسٽريٽ کان شروع ٿئي ٿي ۽ بروڪلن پاسي فلئٽ بش ايونيو تي وڃيو ختم ٿئي. هيءَ پل بروڪلن برج ۽ وليمس برگ برج جي وچ ۾ هجڻ ڪري، هن پل مٿان واڪ ڪرڻ ۾ مزو اچي ٿو ۽ پاسي کان پلين، هيٺ سمنڊ ۽ اڳيان پويان دنيا جي وڏين عمارتن وارن علائقن، مئن هٽن ۽ بروڪلن جو نظارو هڪ عجيب خوبصورت ڏيک آهي، جيڪو جهڙالي موسم هجي يا ٽاڪ منجهند يا رات جي جهرمر هر وقت دل لڀائيندڙ لڳي ٿو.
مئن هٽن پل 6555 فوٽ (يعني ٻه کن ڪلوميٽر آهي، جنهن جي وچين ڪمان (Span) 1470 فوٽ آهي. ٻن طبقن واري پل آهي. مٿين طبقي تي لارين بسن جون چار قطارون ۽ هڪ پيادن لاءِ آهي. هيٺئين طبقي تي ٽي لارين موٽرن لاءِ رستا آهن ۽ چار ريل لاءِ.
وليمسبرگ برج (Williamsburg Bridge) ايسٽ نديءَ مٿان آهي ۽ نيويارڪ جي مئن هٽن ۽ بروڪلن کي پاڻ ۾ ملائي ٿي. 1903ع ۾ هيءَ پل ٺهي راس ٿي هئي، ته ان وقت هڪ اهم پل مڃي وئي ٿي ۽ اڻ لچڪندڙ Non- Flexible قسم جي ٽاور وارين ٽن پلين مان، هيءَ ٻي پل هئي (ٻيون ٻه پليون، بروڪلن برج ۽ جارج واشنگٽن پل آهن). هن پل کي ٺهڻ ۾ ست سال لڳا ۽ ان وقت دنيا جي ڊگهي ۾ ڊگهي suspension پل هئي ۽ پوءِ ايڪيهه سالن بعد 1924ع ۾ بيئر مائونٽين پل (Bear Mountain Bridge) ٺهي.
وليمسبرگ پل شروع ۾ پيادن، سائيڪل سوارن ۽ گهوڙن رستي ڇڪڻ وارين بوگين لاءِ ٺهي هئي پر پوءِ ڪجهه سالن کانپوءِ هيءَ پل ٽرالين ۽ ريل گاڏين لاءِ به اهم رستو ٿي پيئي. 1920ع ۾ ردوبدل آڻي ٽرئفڪ لاءِ اٺ قطارون ٺاهيون ويون، جيڪي اڄ تائين قائم آهن، جن تان روزانو ڏيڍ لک لاريون موٽرون هلن ٿيون ۽ مٿانئس هلندڙ سب وي ريل گاڏين ۾ اٽڪل هڪ لک کن مسافر سواري ڪن ٿا. هيءَ پل آمريڪا جي مشهور انجنيئر ڪرنل جوناٿن وليمس نالي آهي، جيڪو بين فرنڪلن جي ڀائٽي جو پوٽو ٿئي.
بيئر مائونٽين برج به نيويارڪ جي suspension پل آهي، جنهن مٿان آمريڪا جا 202 ۽ 6 نمبر هاءِ وي لنگهن ٿا. هيءَ پل هڊسن نديءَ مٿان آهي، جنهن جي اولهه ۾ راڪ لئنڊ ۽ آرينج ڪائونٽيون آهن ۽ اوڀر ۾ ويسٽ چيسٽر ۽ پتنام. هيءَ پل هاءِ وي 9w ۽ Palisade انٽر اسٽيٽ پارڪ وي کي پڻ هڊسن نديءَ جي اولهه واري ڪپ تي ڳنڍي ٿي ۽ نيويارڪ اسٽيٽ روٽ 9d کي اوڀر ڪناري سان ملائي ٿي. هن پل تان لنگهڻ جو ٽول هڪ ڊالر في ڪار آهي.