سفرناما

اخوت جو سفر

هن ڪتاب جي شروعات هارورڊ يونيورسٽيءَ جي هڪ سفر سان ٿئي ٿي. آمريڪا جو هي سفرنامو اصل ۾ اخوت جو ئي سفر آهي. يارهن سالن تي ٻڌل، اخوت جي شروعات، اُن جو فلسفو، اصول، طريقي ڪار، ان جا گُڻ ۽ اوڳُڻ، امڪانن جا نوان اُفق، ائين کڻي چئجي ته اهو سفر در سفر آهي. هڪ اهم سفر، جيڪو هلندي گهمندي ٿيو ۽ ٻيو اهو سفر جيڪو خيالن ۾ ٿيو.
Title Cover of book اخوت جو سفر

1.28: چؤڏس چٽاڻون

اڄ آئون ورجينيا جي گهر جي اُن ئي آتشدان جي سامهون بيٺو آهيان، جتي ويهه سال اڳ رميش سان ملاقات ٿي هئي. ٻن ڏهاڪن کانپوءِ، اهي ئي سُندر ساروڻيون. چوڌري صاحب جي چوڻ تي رميش کنه سان فون تي ڳالهه ٻولهه ٿي، هو انهن ڏينهن هندستان ويل هو. پهرين هن افسوس جو اظهار ڪيو ته منهنجي آمريڪا ۾ هئڻ جي دوران هو اُتي ڪونهي ۽ پوءِ چنيوٽ کي ياد ڪري اکيون ڀرجي آيس. سندس بيگم نمل هن دنيا مان پرلوڪ پڌاري ويئي هئي. چنيوٽ جي گهٽين، گهيڙن، گهرن ۽ گامن ۽ لاهور جي ’سنت نگرپاڙي‘ ۾ سندن جيڪا محبت وڌي ويجهي هئي، ان ”پوٽو مڪ درياهه“ جي ڪنڌيءَ تي اچي آخري پساهه کنيا. ماڻهو ته گڏ هلڻ جا واعدا ۽ وچن ٿا ڪن، پر قدرت اهو وعدو پورو ڪرڻ نٿي ڏي. دهلي ۾ هن پنهنجي بيگم جي ياد ۾ هڪ سماجي ڀلائيءِ جو ادارو جوڙيو آهي. هن اهو چئي مونکي حيران ڪري ڇڏيو ته، ”ان اداري جي اُتساهه ۾ اوهين به شامل آهيو. دردمنديءَ جو اهو سبق مون اوهان ۽ اخوت کان ورتو آهي.“ اهو ٻُڌي مون کي ڪا خوشي ٿي ڇا- نيڪي، سُڳنڌ جيان چؤڏس پکڙجي ٿي. ڪا به ڀت ڪا به سرحد کيس روڪي نٿي سگهي. چوڌري صاحب ۽ سندس بيگم روايت موجب اسان جي خدمت چاڪري ڪئي. سندس ناٺي ڊاڪٽر مبارڪ احمد ۽ عامر ملڪ به موجود هئا. انهن سڀني وڏي دلچسپيءَ سان اخوت جي ڪهاڻي ٻُڌي مونکي ائين لڳو ڄڻ Reacing one thousand Pakistani نالي ان مهم جي شروعات، اڄ سندس ئي گهر مان ٿي رهي آهي. اسان جي واپسي رات جو نوين بجي جي لڳ ڀڳ ٿي.
غربت، لڏ پلاڻ، هڪ ٻي لڏ پلاڻ ۽ پوءِ سهولتون، آسائشون ۽ امارات. مندر، مسجد ۽ نمل- رستي ۾ رميش کنه جي ڪهاڻي ياد ايندي رهي. ڪو اسان کي ٿورو ڏک ته ڪو وري ٿوري مشڪل سان آزمائي ٿو. سرخرو اهو ئي ٿئي ٿو، جيڪو محنت جو پلئه جهلي ۽ صبر کان ڪم وٺي ٿو. واپس پهچندي ئي اسان ماني کاڌي. قدير جي مهمان نوازيءِ جي به ڇا ڳالهه ڪجي، پر سندس بيگم ڀاڀي عاصمه ته کانئس به وڌيڪ مهربان ۽ ٻاجهاري. مون کي آمريڪا پهچندي ست ڏينهن ٿي چڪا هئا. پر مون کي لڳو ته اها ڄڻ ڪلهه جي ڳالهه هجي ۽ جو آئون لاهور ايئرپورٽ تي هئس. ايڪهين ڪلاڪن جو ڊگهو سفر، ان سفر جي دوران هڪ ٻيو سفر، اخوت جي ساروڻين جو ۽ پوءِ نيويارڪ ۽ بوسٽن، هارورڊ يونيورسٽيءَ ۾ مختصر قيام ۽ لا-اسڪول جو فورم، جت مواخات جي ڳالهه ٿي، ڀائيچاري جي ڳالهه ٿي. اتان نڪتاسين ته ميري لينڊ ۽ پوءِ پوٽومڪ ماٿري ۾ قدير جي گهر ۾ ٻه ڏينهن ٽڪڻ، جيڪو ايندڙ ٻن هفتن جي تياري جي لاءِ هو. هر لمحي جون ڪڙيون ڪڙين سان جڙنديون رهن ته هڪ زنجير بنجي پوي ٿي. جنهن کي اسين گذرندڙ زندگي چئي سڏيون ٿا. اهي ڪجهه ڏينهن به گذرندڙ زندگي جو حصو هئا.
*