سفرناما

اخوت جو سفر

هن ڪتاب جي شروعات هارورڊ يونيورسٽيءَ جي هڪ سفر سان ٿئي ٿي. آمريڪا جو هي سفرنامو اصل ۾ اخوت جو ئي سفر آهي. يارهن سالن تي ٻڌل، اخوت جي شروعات، اُن جو فلسفو، اصول، طريقي ڪار، ان جا گُڻ ۽ اوڳُڻ، امڪانن جا نوان اُفق، ائين کڻي چئجي ته اهو سفر در سفر آهي. هڪ اهم سفر، جيڪو هلندي گهمندي ٿيو ۽ ٻيو اهو سفر جيڪو خيالن ۾ ٿيو.
Title Cover of book اخوت جو سفر

3.3: ٽيڪساس، گذريل ڏينهن ڏانهن ڊوڙ

شڪاگو مان جهاز کي اُڏام ڪندي فقط ٻه ڪلاڪ ٿيا هئا. ڊيلس پهچڻ ۾ هڪ ڪلاڪ جي اڃا به اُڏام هئي. مون پنهنجي بيگ ڦلهوري ۽ اهي ڪاغذ ڏسڻ لڳس جن ۾ ٽيڪساس ۽ ڊيلس جي باري ۾ معلومات ڏنل هئي. ڪنهن به شهر ۾ تعارف کانسواءِ وڃڻ نه گهرجي.. جيڪڏهن اوهان کي تاريخ جي باري ۾ خبر نه آهي ته اتي وڃي ڇا ڏسندا. عمارتون، رستا ۽ گهر. اهو شهر ڪونهي. شهر ته ماڻهو آهن ۽ ماڻهن کي ڄاڻڻ جي لاءِ تاريخ ۽ سڀيتا کي سمجهڻ ضروري آهي. ٽيڪساس پکيڙ ۽ آباديءَ جي لحاظ کان آمريڪا جي ٻي وڏي رياست آهي. ٽيڪساس هڪ مقامي زبان جو لفظ آهي، جيڪو پوءِ اسپيني زبان جو حصو بنيو. ان لفظ جي معنيٰ آهي دوست. اسپين 1600ع کانپوءِ ان علائقي کي پنهنجي حڪومت ۾ شامل ڪيو ته ان کي اهو ئي نالو ڏنو ويو. فاتح، مفتوح کي دوست نه بنائيندا آهن. اهو نالو بيٺڪي حڪمت عملي جي هڪ ٽل هئي. اڍائي ڪروڙ کان به وڌيڪ ماڻهن تي مشتمل اها رياست اڄ آمريڪا جي اهم رياستن ۾ ڳڻي وڃي ٿي. ماٿرين، ٻيلن، ساحلن ۽ صحرائن جي اها سرزمين، جنهن ۾ ڪٿي ڪٿي اوچا پهاڙ به آهن، ٻه سؤ سال اڳ ٽيڪساس جو وڏو حصو چراگاهن تي ٻڌل هو، جتي چوپايو مال پاليو ويندو هو. پستول يا بندوق کڻي، ڪو مهم جو گهوڙي تي چڙهي چوپائي مال جي انهن ڌڻن جي رکوالي ڪندو نظر ايندو هو. ٽيڪساس جو عمومي تاثر اڃا تائين هڪ ’ڪائو بواءِ اسٽيٽ‘ واور آهي ٽيڪساس کي جهنڊن جو ديس به چيو ويندو آهي. گذريل ٽن سؤ سالن ۾ هتي ڇهن ملڪن جو قبضو ٿيو ۽ ڇهه مختلف جهنڊا لهرايا. سڀ کان پهرين اسپين، ان کان پوءِ ٿوري عرصي جي لاءِ فرانس، پوءِ ميڪسيڪو. 1836ع ۾ ٽيڪساس، ميڪسيڪو کان بغاوت ڪئي ۽ کيس هڪ ڌار ملڪ جي سڃاڻپ جو درجو مليو، پر اها آزاد حيثيت ڏهن سالن کان وڌيڪ برقرار رهي نه سگهي 1845ع ۾ هتان جي ماڻهن پنهنجي رضا خوشيءَ سان آمريڪي رياست بنجڻ قبول ڪيو. جيئن ته ٽيڪساس ۾ غلاميءَ کي جائز قرار ڏنو ويو هو، تنهنڪري آمريڪي سول وار جي دوران ٽيڪساس ٻين ڏاکڻين رياستن سان گڏ آمريڪا کان ڌار ٿي ويئي. 1861ع ۾ ان عليحدگي جو باقاعده اعلان ڪيو ويو ۽ ڏاکڻين رياستن جي هڪ ڪنفيڊريشن وجود ۾ آئي. گهرو ويڙهه جي دوران هي علائقو جنگ جو ميدان ته نه بنيو، پر ڏکڻ جي فوج ۾ هتان جا ڪيترائي ماڻهو ڀرتي ٿيا. ان جنگ ۾ ٽيڪساس ۽ سندس ساٿاري رياستن کي شڪست ملي، ائين ٽيڪساس هڪ ڀيرو ٻيهرآمريڪا جو حصو بنجي ويو. پنهنجي وڏي پکيڙ جي ڪري آمريڪي سياست ۾ اڄ ان رياست جو ڪردار ڏاڍو اهم آهي. آمريڪا جي پنج سؤ (Fortune 500) وڏين ڪاروباري ڪمپنين مان 57 ڪمپنين جو واسطو هن رياست سان آهي. اهي ڪنهن به رياست ۾ موجود وڏين ڪاروباري ڪمپنين مان سڀني کان وڏو تعداد آهي. زراعت، ڪمپيوٽر، توانائي، اليڪٽريسٽي، ايرو سپيس، ڪهڙو شعبو آهي، جنهن جي صنعت هت موجود نه آهي. بهترين يونيورسٽيون ٽيڪساس جي هڪ ٻي سڃاڻپ آهي. پکيڙ جي لحاظ کان فرانس، جرمني، ۽ جاپان کان وڏي هيءَ رياست محنت ڪندڙن جي لاءِ سون جي کاڻ آهي. زراعت، معدنيات ۽ صنعت، ٽنهي ميدانن ۾ هيءَ رياست سڀني کان اڳيان آهي. انساني وسيلن ۽ هنر جي گهڻائي ۽ پوءِ سماجي ۽ معاشي انصاف جي ڇانوَ ۾ هلندڙ جمهوري نظام. اهي سڀ سبب گڏجي سڏجي هڪ سگهاري سماج جو بنياد بنجن ٿا. هتي چارئي موسمون سيارو، بهار، اونهارو ۽ سرءُ پسَي سگهجن ٿيون. هتي پاڪستانين جو به وڏو تعداد آباد آهي، تنهنڪري هتي جي موسم ڪراچي سان ملندڙ جلندڙ آهي. 1840ع ۾ ٽيڪساس جي آبادي چاليهن هزارن کان به گهٽ هئي، هاڻ اها آبادي ڪروڙن ۾ آهي. ٽيڪساس جي معيشت هندستان ۽ ڪينيڊا کان وڏي آهي. في ماڻهو آمدني چاليهن هزار ڊالرن کان به ججهي آهي. هتي دنيا جي هر حصي جا ماڻهو آباد آهن. اڻ ڳيڻون زبانون ۽ مذهبي گروهه، رنگ ۽ نسل جو ڪو به قيد ڪونهي. تهذيب ۽ ثقافت تي اسپين جو گهرو اثر آهي. ٽيڪساس کي ڪيترن ئي حوالن سان قدامت پسند چيو وڃي ٿو. مذهب جو اثر هئڻ جي ڪري هن جو ڳاڻيٽو آمريڪا جي Bible belt ۾ ٿئي ٿو. ڪجهه ماڻهو ان کي Bukel of the bible belt به چوندا آهن. پر ان جو مطلب اهو به ڪونهي ته چوڌاري مذهب جو چرچو آهي يا هر ديول ۾ لائوڊ اسپيڪر لڳل آهي. ڪيٿولڪ، پروٽسٽنٽ، مسلمان، يهودي، هندو، سک پنهنجي پنهنجي طور تي بظاهر آزاد پر آمريڪي آئين جي زنجيرن ۾ ٻڌل آهن. ترقي، خوشحالي، معيشت، في ماڻهو آمدني، آئين ۽ قانون، ڪاميابي جو اهو سفر ڏسي ڌيان پاڻ ڏانهن ٿو وڃي، ڏک ۽ پيڙاءُ جو احساس وڌڻ ٿو لڳي. نوانوي سيڪڙو هڪ ئي دين کي مڃيندڙ مسجدن تي پهرا.

ایک ہم ہیں کہ لیا اپنی ہی صورت کو بگاڑ،
ایک وہ ہیں جنہیں تصویر بنا آتی ہے۔