2.11: غربت ڇا آهي؟
بڑہ گئی ہے نا امیدی اسقدر،
آرزو کی آرزو ہونے لگی۔
اخوت جو سڀ کان وڏو ڪارنامو اهو آهي ته ان اميد جي ٽٽڻ جي پلئه کي ڳنڍيو آهي. ماڻهن کي هي احساس ڏياريو ته هو اڪيلا نه آهن. زندگي جي هڻ وٺ ۾ ڪو اهڙو به آهي، جيڪو هنن سان گڏ بيٺل آهي. پاڪستان ۾ ڪيترا ماڻهو غربت جو شڪار آهن. غربت جي خاتمي لاءِ انگن اکرن جو ڄاڻڻ بي حد ضروري آهي، پر ڪڏهن ڪڏهن اهي انگ اکر بي معنيٰ ٿي وڃن ٿا. حقيقت اها آهي ته جيستائين هڪ به پاڪستاني غريب آهي، اسين هڙئي غريب آهيون. خوشين جا ڪيترائي ڏيئا ٻرندا هجن، سُک جو ڪيترو به مينهن وسندو رهي، جيستائين اسان جو پاڙيسري بُکيو رهندو، تيستائين اسين سُک جي ننڊ سمهي نه سگهنداسين. ويهه، ٽيهه يا چاليهه سيڪڙو... اهو هڪ دوکو آهي، سچ اهو آهي ته جيستائين هڪ به گهر جي چلهه ٻرڻ کان وانجهي آهي، هڪ به ٻارڙو ڪتاب کان محروم آهي، هڪ به بيمار دوا درمل وٺڻ کان لاچار آهي، اسين غربت جي خاتمي جي دعويٰ نٿا ڪري سگهون. ڳالهه اڳتي وڌندي رهي، هارورڊ جي باري ۾ پڻ سوال ٿيا، کين اهو ٻُڌي خوشي ٿي ته اخوت جي حيثيت کي اُت به مڃيو ويو آهي. مون کين ڪهاڻيون ٻڌايون ته ڪيئن هڪ معمولي رقم مان ماڻهن جي زندگي بدلي ۽ پوءِ وٺڻ بدران ڏيڻ جي واٽ تي هلڻ لڳا. رضيه بيگم، شاهد محمود، خورشيد ڪمال، اهي سڀ هاڻ لوڪ داستانن جيان مشهور آهن. هو سڀ آمريڪا ۾ اخوت کي هڪ قانوني حيثيت ڏيڻ ٿا چاهين. مون کين ٻڌايو ته يو.ڪي ۾ اخوت باقاعده هڪ ٽرسٽ طور رجسٽر ڪرائي ويئي آهي. جنهن جو سهرو عمر افضل ۽ ڊاڪٽر نديم بٽ جي سر تي سونهين ٿو، جن پهرين قانون جي ڪيترن ئي ڪتابن کي پڙهيو ۽ پوءِ اخوت جي رجسٽريشن جو عمل مڪمل ڪيو. عمر افضل آڪسفورڊ مان اڪنامڪس ۾ ايم فل ڪئي ۽ جڏهن اڪنامڪس سمجهه ۾ آيس ته اخوت جو رضاڪار بنجي ويو. هيستائين هو پنهنجي شهر مان سٺ هزار پائونڊن کان به وڌيڪ جو عطيو گڏ ڪري اخوت کي موڪلي چڪو آهي. پر ان عطئي کان وڌيڪ عطيو، سندس اڻ ٿڪ محنت ۽ بي لوث وابستگي آهي. هن اخوت کي يورپ ۾ منظم ڪرڻ جو وعدو به ڪيو آهي، اخوت يوڪي جي ٻين ٽرسٽيز ۾ ڊاڪٽر نديم بٽ، ڊاڪٽر افضل جاويد ۽ ڊاڪٽر شاهنواز طارق شامل آهن ۽ ٻيو ته اتي ميلڪم هارپر به ته رهي ٿو، جيڪو اهو چوندي ٿڪجي ئي نٿو ته ”اخوت انهن خوبصورت ڏينهن جي ياد ٿي تازي ڪري، جڏهن اڃا مائيڪرو فنانس ڪاروبار نه ٿيو هو.“
مهمان موڪلائي ويا. هنن سان ڳالهيون بي حد اطمينان جو باعث بنيون، انهن سڀني آمريڪا ۾ اخوت جو ٽرسٽي بنجڻ قبوليو. هو سڀ مستقبل جي باري ۾ پُراميد هئا. سڀني جي گڏيل راءِ اها هئي ته اخوت جي رجسٽريشن کانپوءِ يو.ڪي جيان هت به ڪم ٿي سگهي ٿو. هن ملڪ جون سياسي ترجيحون ڀلي ڪهڙيون به هجن، پر هتان جا ماڻهو ڏاڍا همدرد آهن. هڪ مهمان چيو. وطن کان پري رهي، اهي سڀ وطن جي محبت ۾ گم هئا. مهمانن جي موڪلائڻ کانپوءِ مون اعزاز سان گڏ ڪجهه پراڻيون ساروڻيون ساريون ۽ ڪجهه وقت ٻي ڏينهن جا تفصيل طئي ڪندي گذاريا.