5.12: عجيب شئيِ آهي آشنائي جي لذت
ان حڪايت سان مونکي ٻيا به ڪيترائي هيرا ۽ جواهر ياد آيا. اهي هيرا ۽ جواهر اخوت جا گمنام سپاهي آهن. انهن جي ڇاتين تي ڪوبه تمغو لڳل نه آهي. انهن تي ڪا به ڪهاڻي نٿي لکجي، ڪوبه ڪتاب نٿو ڇپجي. هو صبح ۽ شام، رات ۽ ڏينهن، گرمي توڙي سرديءَ کان بي پرواهه پنهنجي ڪم ۾ لڳا ٿا رهن. هو ڪم کي عبادت سمجهندا آهن. کين نه شهرت جي ضرورت آهي ۽ نه ئي وري نالي ڪڍائڻ جو شوق. انهن جو جذبو، وفا ۽ انهن جي محنت... اهو سڀ ڪجهه ڪنهن ٻي دنيا جي ڪهاڻي آهي. محمد اسلم پهرين ڏينهن مون وٽ نوڪري جي لاءِ آيو ته منهنجي وهم ۽ گمان ۾ به نه هو ته ڪو هو ايترين صلاحيتن جو ڌڻي هوندو. هن جنهن والهاڻي جذبي جو مظاهرو ڪيو، اهو اسان سڀني جي لاءِ حيرت ۾ وجهندڙ آهي. پهرين هو ”لون آفيسر“ هو، پوءِ ترقي ڪندو برانچ مئنيجر بنجي ويو. لون آفيسر جي حيثيت سان سندس ڪارڪردگي مثالي هئي، پر برانچ مئنيجر طور هن اڃا به وڌيڪ صلاحيتن جو مظاهرو ڪيو. هو هڪ بهترين منظم هو ۽ اهو ممڪن ئي نه هو ته ڪو وٽس اچي ۽ پوءِ اخوت جي محبت جي ٻنڌڻ ۾ ٻڌجي نه وڃي. هو ڏاڍو خوش مزاج، خوشگفتار ۽ بااخلاق آهي. هن جي تعليم ته مئٽرڪ تائين هئي، پر هڪ منتطم جي لاءِ جيڪي گُڻ گهربل هئا، سي مڙيئي منجهس موجود هئا. اهي سڀ هن پنهنجي تجربي جي آڌار تي سکيا. سٺي سوچ، سٺو عمل ۽ سٺو ڳالهائڻ. وقت کي ڪيئن استعمال ڪرڻون آهي، مسئلن کي ڪيئن سمجهڻون آهي. ماڻهن کي ڪيئن پاڻ سان گڏ کڻي هلڻون آهي. محمد اسلم وعظ ۽ نصيحت جا ڍڳ لڳائڻ تي يقين نه ٿو رکي. هو هڪ روحاني ماڻهو آهي. مون هڪ ڀيري کيس چيو ته محنت ته ٻيا ماڻهو به ڪن ٿا، پر تو وانگيان ڪامياب نه ٿا ٿين، تنهنجي ڪاميابيءَ جو راز ڪهڙو آهي. ”آئون درود شريف پڙهندو آهيان“. محمد اسلم پوري سچائيءَ سان وراڻيو. ٻڌو اٿم ته هڪ ڀيري علامه اقبال هڪ ڪروڙ ڀيرا درود شريف پڙهيو ته هو شاعر مشرق بنجي ويو. هن پوري سچائي سان وراڻيو. اثر رڳو محنت ۾ ڪونهي. اثر ته ڪرم ۽ نظر ۾ به آهي. درود شريف پڙهڻ کانپوءِ آئون جنهن به ڪم ۾ هٿ وجهان ٿو، اهو ڪم ٿي ٿو وڃي. مون تي سڄو ڏينهن عجيب ڪيفيت طاري ٿي رهي، نه ڪو ڊپ ۽ نه ئي وري ڪا بي چيني. محمد اسلم هر وقت درود شريف جو ورد ڪندو ٿو رهي. آئون کيس ڏسان ٿو ته مونکي منير نيازي جو هي شعر ياد اچيو وڃي.
میں کہ اک برباد ہوں آباد رکھتا ہے مجھے،
دیر تک اسمِ محمد شاد رکھتا ہے مجھے۔
اخوت ۾ محمد اسلم وانگر ٻيا به ڪيترائي ماڻهو آهن. هڪ ٻي اهڙي شخص جو نالو نديم ڊيوڊ آهي. نديم ڊيوڊ نهايت صاف ۽ اُجري ڪردار جو ڌڻي آهي. هن نه ڪڏهن ڪوڙ ڳالهايو ۽ نه ئي وري ڪڏهن ڪنهن سان وڙهيو ۽ نهن ڪنهن جي دل رنجايائين. نه ڪنهن جو حق ڦٻايائين. اسڪول نه وڃڻ جي باوجود به هو تربيت جي شاندار زيور سان ڪيئن مالا مال ٿيو؟ اهو ڳجهه الله ئي ٿو ڄاڻي. منهنجي هٿ ۾ سندس هٿ فادر جوزف ڏنو، جنهن جي گرجاگهر ۾ اخوت جي ٽي شاخ قائم ٿي هئي. فادر چيو؛ هي همراه هيرو اٿئي هيرو. پر هو ته هيري کان به وڌيڪ نڪتو. شايد فادر واکاڻ ۾ ڪنجوسي کان ڪم ورتو هو. هو اهڙو شخص آهي، جنهن کي نه ڪو جوف آهي ۽ نه ئي وري ڪا ٻي گهرج. پگهار وٺندي به هٻڪڻ لڳندو آهي. ڀڳل ٽٽل گهر، ڪچيون گهٽيون ڌڌڙ ۾ ڀريل پاڙا، جتي مکين، مڇرن، گندگي ۽ بدبوء کانسواءِ ٻيو ڇا آهي. نديم ڊيوڊ، قئنچي چيپل پائي انهن ڪنڊن وارن رستن تي سفر ڪندو رهيو. جڏهن هو رات جو گهر پهچندو آهي ته هن جي پيرن جي کُڙين مان رت پيو ٽمندو آهي ۽ هو سور سبب سڄي رات سمهي نه سگهندو آهي. پر ٻي ڏينهن وري زخمن تي پٽي ٻڌي آفيس پهچي ويندوآهي. ٻيو ڪو به ڪونهي، جيڪو هن جيان دردمنديءَ سان ماڻهن جي خدمت ڪري. هو تڪليفن کي ڏسي خوش ٿيندو آهي. هن پنهنجي لاءِ ڪڏهن به ڪجهه نه گهريو آهي. مون کيس چيو ته تون اخوت جي لاءِ هيترو هلين ٿو ڪا موٽر سائيڪل ڇو نٿو وٺين. هو مُرڪڻ لڳو. نديم کي ان ڳالهه جو چڱي پر اندازو هو ته اخوت وٽ ايترا وسيلا نه آهن. جو موٽر سائيڪل خريدي سگهجي. آرهڙ جي سخت گرمي هجي يا مينهوڳي، نديم ڊيوڊ پنڌ ئي هلندو رهيو. هن جي پيرن شهر ۾ ايثار ۽ قرباني جا اڻ مٽ نشان ڇڏيا آهن. جيڪڏهن ڪو رزق حلال آهي ته اهو ئي آهي. ڪافي زور ڀرڻ کانپوءِ هڪ ڏينهن هن سائيڪل خريد ڪئي. بي لوث خدمت جو ان کان وڏو ٻيو ڪهڙو مثال هوندو. نديم ڊيوڊ هينئر اخوت جي هڪ برانچ ۾ مئنيجر آهي. هن جي برانچ مثالي برانچن ۾ ڳڻجي ٿي. تعليم نه آهي ته ڇا ٿي پيو. درد به ته انسان کي ڪاميابيءَ جا هڙئي گُر سيکاري ٿو ڇڏي. نديم ڊيوڊ هڪ چرياڻ پُٽ آهي ۽ هن جي چرپڻ جو نالو ”اخوت“ آهي. هو هيل تائين اٺ هزار ڪٽنبن جي مدد ڪري چڪو آهي. هن جي پلئه ۾ بي انت ماڻهن جا لڙڪ گڏ ٿيل آهن. اهي لڙڪ نه پر هيرا آهن. هيرن جواهرن کان به وڌيڪ. مونکي پورو يقين آهي ته هڪ ڏينهن جڏهن پالڻهار جي درٻار لڳندي ته انهن موتين جي چمڪ نظرن کي کيرو ڪري ڇڏيندي.