سفرناما

اخوت جو سفر

هن ڪتاب جي شروعات هارورڊ يونيورسٽيءَ جي هڪ سفر سان ٿئي ٿي. آمريڪا جو هي سفرنامو اصل ۾ اخوت جو ئي سفر آهي. يارهن سالن تي ٻڌل، اخوت جي شروعات، اُن جو فلسفو، اصول، طريقي ڪار، ان جا گُڻ ۽ اوڳُڻ، امڪانن جا نوان اُفق، ائين کڻي چئجي ته اهو سفر در سفر آهي. هڪ اهم سفر، جيڪو هلندي گهمندي ٿيو ۽ ٻيو اهو سفر جيڪو خيالن ۾ ٿيو.
Title Cover of book اخوت جو سفر

6.11: ڪوئٽا: شهيدن جو رنگ ضرور رنگ لائيندو

ڪوئٽا جي ڪهاڻي شايد سڀني کان وڌيڪ ڏکوئيندڙ آهي. هي شهر ڪڏهن خوبصورتيءَ جو گهوارو هو، پر هاڻ ته هڪ ماٺار آهي. محبت جي جاءِ تي رت جا ڇنڊا ۽ درد جون چَتيون لڳل آهن. هن شهر جيڪو ڪجهه ڏنو، اهو آسمان جي اکين ڪٿي ڏٺو هوندو. هڪ ٻئي جي پويان کڄندڙ لاشا. هر ڪُنڊ ۾ جنازو، ڪهڙي نه بي وسي هئي. ڪجهه معصوم ماڻهو ڪيترائي ڏينهن مٽي ماءُ جي هنج ۾ سمهي نه سگهيا. حجاج بن يوسف هڪ بهادر کي ڪيترن ئي ڏينهن تائين صليب تي ٽنگي رکيو. سندس عظيم ماءُ ڏٺو ته چيو، ”ڇا اڃا شهسوار جي لهڻ جو وقت نه آيو آهي.“ ڪوئٽا ۾ کُتل صليب به اهو ئي سوال ڪن ٿا. هن شهر ۾ اخوت جو ڪم اسلامڪ رليف جي سهڪار سان شروع ٿيو. ڪجهه دير ته اهو ساٿ قائم رهيو، پر پوءِ اهو ڳرو بار اخوت کي اڪيلي سر کڻڻون پيو. هيستائين ڪيترائي سؤ قرض ڏنا ويا آهن. خواجه زاهد ۽ مفتي محمد طاهر ته ڪمال جهڙو ڪم ڪيو. جنهن شهر ۾ ماڻهو شام جو ئي گهرن ۾ وڃي ويهي رهن، اُتي انهن قرضن سان ڪهڙو ڌنڌو ٿيندو. هڪ عورت پاڙي جي وچ ۾ گهر جو دروازو کولي دڪان هلائڻ شروع ڪيو. هڪ ننڍو جنرل اسٽور، ائين کيس عزت سان روٽي روزي ملڻ لڳي، پر اهو ڪم ڪيستائين هلي ها. شهر جي رونق اُجڙي ته پاڙي جي رونق به اُجڙي ويئي. قرض جي قسط وٺڻ وياسين ته لڙڪن هن جا پانڌ پسائي ڇڏيا. دهشت جي متوالن بظاهر سڀ ڪجهه کسي ورتو هو، پر ڀَرم اڃا هو. چوڻ لڳي، ”وعدي کان انڪار ڪونهي. ٿورو ساهي پٽڻ ڏيو، هڪ هڪ ڪوڏي ادا ڪري ڇڏيندس.“ خدايا اها ديوانگي ڪڏهن ساهه پٽيندي. اهي شهسوار ڪڏهن صليب تان لهندا، حنا ڍنڍ جي ڪناري هڪ پراڻي گيت جا ٻول ٻُرڻ لڳا.
رنگ لائے گا شہیدوں کا لہو
یہ لہو،
یہ شفق رنگ لہو
جس کے ہر قطرے میں خورشید کئی
جس کی ہر بوند میں اک وصبح نئی
دور جس صبح درخشاں سے اندھیرا ہوگا
رات کٹ جائے گی گل رنگ سویرا ہوگا
رنگ لائے گا شہیدوں کا لہو
یہ شفق رنگ کہو ۔ یہ شفق رنگ لہو
فقير محمد روڊ ۽ ڀرپاسي جي پاڙن جا رهاڪو اخوت جو حصو آهن. سڄو ڪوئٽا اخوت جو حصو آهي. اهو ڏينهن پري ڪونهي، جڏهن اهو شهر سونهن جو گهوارو ٿي ويندو. شايد اڃا قرباني کپي ٿي. ڪنهن چيو آهي ته: Freedom is not free ، آزادي ايتري آسان به ڪونهي.