سفرناما

اخوت جو سفر

هن ڪتاب جي شروعات هارورڊ يونيورسٽيءَ جي هڪ سفر سان ٿئي ٿي. آمريڪا جو هي سفرنامو اصل ۾ اخوت جو ئي سفر آهي. يارهن سالن تي ٻڌل، اخوت جي شروعات، اُن جو فلسفو، اصول، طريقي ڪار، ان جا گُڻ ۽ اوڳُڻ، امڪانن جا نوان اُفق، ائين کڻي چئجي ته اهو سفر در سفر آهي. هڪ اهم سفر، جيڪو هلندي گهمندي ٿيو ۽ ٻيو اهو سفر جيڪو خيالن ۾ ٿيو.
Title Cover of book اخوت جو سفر

3.9: ڪندو ياد مونکي هي سارو زمانو

سپنا جو خيال هو ته اڄ جي دور ۾ ڪينيڊي جي ڪهاڻي ڪنهن يوناني هيروءَ جي دکدائڪ ڪهاڻي کان گهٽ نه آهي. جان ايف ڪينيڊي آمريڪا جو جواڻ جماڻ سهڻو مقبول صدر. 1963ع ۾ هو ڊيلس جي دوري تي هو، جو هاروي روسوالڊ نالي هڪ قاتل پنهنجي بندوق سان اهڙي ته رٿي گولي هنيس جو پڙ تي ئي پساهه پورا ڪيائين. روسوالڊ اهو ڪم ڇو ڪيو، اهو به هڪ ڳجهه آهي، ان وقت ڪينيڊي جي عمر ڇائيتاليهه سال هئي. صدر چونڊجڻ کان اڳ هو ستن سالن تائين سينٽ جو ميمبر رهيو هو ۽ پوءِ 1960ع ۾ ريپبلڪن اميدوار رچرڊ نڪسن کي شڪست ڏيئي آمريڪا جو صدر چونڊيو. هو اڪيلو آمريڪي صدر هو جنهن کي هڪ بهترين ڪتاب لکڻ تي Pulitzer Prize به مليو. سندس اهو ڪتاب Profiles in courage انهن آمريڪي اڳواڻن جي تذڪري تي مشتمل آهي، جن سياست جي لاءِ پنهنجي نظرين کي قربان ڪرڻ کان نابري واري. پنهنجي ٽن سالن جي صدارتي دور ۾ ڪينيڊي کي ڪيترن ئي قومي ۽ بين الاقوامي مسئلن کي منهن ڏيڻو پيو. ڪيوبا جو گهوٽالو، برلن ڀت، خلائي ڊوڙ، سول رائيٽس جي تحريڪ ۽ ويٽنام جي جنگ جي شروعات. ڪينيڊي هڪ عام مقبول اڳواڻ هو. سندس ڪٽنب کي آمريڪي سياست ۾ خاص مقبوليت حاصل رهي. سندس هڪ ڀاءُ اٽارني جنرل هو ۽ ٻيو سينٽر. ڪينيڊي جي زال جيڪولين هڪ ڄاتل سڃاتل نالو آهي. ان هوندي به سندس مڙس هالي ووڊ جي مشهور اداڪارا مارلن منرو کانسواءِ ٻين ڪيترين ئي بدنام عورتن سان وقت گذاريندو هو، کيس ڪينيڊي سان بي حد محبت هئي. جيڪولين ڪينيڊي جو پاڪستان جو دورو به هڪ يادگار واقعو آهي. فيلڊ مارشل ايوب خان ميزباني جي بهترين روايتن جو مظاهرو ڪيو. کيس بشير ساربان نالي هڪ شخص پنهنجي اٺ تي ويهاري ڪراچي جي ساحل جو سير ڪرايو. ڪينيڊي جي موت کان ڪيترا سال پوءِ جيڪي مشهور يوناني ارب پتي راوناسس سان شادي ڪئي. پنهنجي موت کانپوءِ جيڪي به ڪينيڊي جي ڀر ۾ دفن تي. ڪينيڊي کي ايلن سيگر Alan Seegar جو نظم I have a randezvours with death ڏاڍو وڻندو هو. هاڻ نه ڪينيڊي آهي ۽ نه ئي وري جيڪولين ڪينيڊي، پر هڪ آمريڪي بينڊ انهن ٻنهي جي قبرن تي ڪڏهن ڪڏهن اهو نظم اڃا به وڄائيندو آهي.
ڪينيڊي 1963ع ۾ آمريڪن يونيورسٽي واشنگٽن ڊي سي ۾ ”دنيا ۾ امن“ جي موضوع تي هڪ يادگار تقرير ڪئي هئي. ڪينيڊي جي ان تقرير جا ڪجهه حصا مون اُت پڙهيا. جيتوڻيڪ ان يادگار تقرير جي لفظن ۽ آمريڪا جي هاڻوڪي حڪمت عمليءَ ۾ کليل تضاد ٿو نظر اچي، پر ڪينيڊي جا ڪجهه جملا ورجائڻ جي لائق آهن.
World peace, like community peace, does not require that each man love his neighbor… it requires only that they live together in mutual tolerance… our problems are man-made. Therefore, they can be solved by man, and man can be as big as he wants.
ڪينيڊي جي چوڻ موجب انسان جيترو چاهي عظيم بنجي سگهي ٿو. رڳو انسان ئي ڇو، ڪا به قوم جيترو به چاهي بُلند ٿي سگهي ٿي. ترقي، عظمت عروج ۽ ڪمال، اهي ستارن جي فتني گيريون نه پر اهو سڀ عمل جي تابع آهن، عمل هجي ته زندگي جنت آهي، نه ته جهنم کان به بڇڙي. وڏا ماڻهو ڪير هوندا آهن، وڏي قوم ڪيئن ٿي جڙي. هيٺاهين ۽ مٿاهين جو فلسفو ڇا آهي. مونکي انهن سوالن جو جواب ملي رهيو هو.