5.24: عطا الحق قاسمي
ڊاڪٽر امجد ثاقب هڪ وڏي حڪومتي عهدي تي مقرر هو ۽ ائين شايد کيس ويجهڙ کان غريب عوام جا اهنج ڏسڻ جو موقعو مليو. هن پنهنجو عيش ۽ آرام ڦٽو ڪري غريب عوام جي خدمت جو ڪاٺ پنهنجي ڪُلهن تي کنيو ۽ اخوت جو بنياد رکيو. اهو ادارو ضرورتمند کي پينو فقير نه پر ان جو مقصد کين بنا وياڄ جي قرض ڏيئي پنهنجي پيرن تي بيهارڻ ۽ پاڻ ڀرو ڪرڻ آهي ته جيئن هو ان قرض مان ڪو هلڪو ڦلڪو ڌنڌو ڌاڙي شروع ڪري سگهن. تنهنڪري ڪنهن سلائي مشين خريدڻ جي لاءِ ته ڪنهن ريڙهو خريدڻ جي لاءِ ته ۽ ڪنهن وري ڪو ٻيو ڌنڌو ڌاڙي ڪرڻ جي لاءِ تنظيم ڏانهن رجوع ڪيو ۽ ان کان ورتل قرضن سان ڪاروبار جي شروعات ڪندي پنهنجي ٻارن جي لاءِ روزي روٽي ڪمائڻ جي لاءِ قابل ٿي ويو. هن وقت تائين اخوت پنجاهه ڪروڙ روپين جي رقم ضرورت مندن کي بنا وياڄ جي قرض طور ڏيئي چڪي آهي. (هاڻ اها رقم ساڍن چئن اربن کان مٿي ٿي چڪي آهي. الحمدلله) جنهن جي حد شايد ٽيهه هزار روپيا في ڪٽنب تائين آهي. هڪ ٻي حيرت ۾ وجهندڙ ۽ خوشي جي ڳالهه اها آهي ته هيستائين پنجاهه سٺ هزار ماڻهو ”اخوت“ کان قرض وٺي ڪاميابيءَ سان ڌنڌو ڌاڙي ڪري رهيا آهن، پر انهن مان ڪوبه ڊفالٽر ڪونهي. ”اخوت“ پنهنجون شاخون مختلف مسجدن ۽ ٻين عبادت گاهن ۾ کوليون آهن. شايد ان ڪري به ته ضرورتمندن جي ڪم اچڻ پنهنجي طور تي هڪ وڏي عبادت آهي. هونئن ته مون کي ظفر اقبال جا ڪيترائي شعر وڻندا آهن، پر سندس هي شعر مونکي خاص طور تي وڻندو آهي:
یہ وہ شہر ہے جس میں کوئی گھر بھی خوش نہیں،
دادِ ستم نہ دے کہ ستم گر بھی خوش نہیں۔
۽ ان نا خوشي، مايوسي ۽ اُداسي جي وٺ ۾ اسان جي خوشحال طبقي جي ماڻهن جو به هڪ وڏو انگ شامل آهي، جيڪي مختلف قسم جي نفسياتي مونجهارن جو شڪار آهن. انهن جون زندگيون ڌڪي اسٽارٽ آهن. هو آرام ۽ سڪون جي دوائن جي واهپي کان پوءِ ئي عام روز مره جا ڪم ڪار ڪن ٿا. کين منهنجي سهڻي صلاح آهي ته هو انهن سڪون وارين دوائن جو استعمال ڪرڻ جي بدران پنهنجي دولت ۽ پنهنجي وقت جو ٿورو حصو الله جي بندن جي سيوا جي لاءِ اَرپي ڏسن. ان جي نتيجي ۾ سندن حقيقي زندگي سان رشتو ڳنڍجي ويندو. کين پنهنجي زندگين ۾ هڪ اهڙي خوشي جو احساس ٿيندو، جنهن سان هو اڃا سوڌي آشنا نه ٿيا آهن. ۽ اوهين يقين ڪريو ته انهن جي اها اندروني خوشي انهن جي فڪرمند ۽ تاڻيل مهانڊن کي تازو ڪري جرڪائي ڇڏيندي. آئون جڏهن به ڪنهن دردوندي دل رکندڙ مُهانڊي کي ڏسندو آهيان ته مونکي ان ۾ نور جي جهلڪ نظر ايندي آهي. اهي الله وارا ماڻهو آهن. هر اهو شخص الله وارو آهي، جيڪو ان جي ٻانهن سان پيار ٿوڪري. اوهين به ان نيڪ ٽولي ۾ شامل ٿي وڃو ته جيئن قيامت جي ڏينهن بُرن ماڻهن سان گڏ اُٿارڻ جي بدران سُٺن ماڻهن سان گڏ اٿاريا وڃو.
تقريب پڄاڻي تي پهتي. ماڻهو پنهنجائپ ۽ پرجوش نموني موڪلائڻ لڳا. جڏهن نيويارڪ جا اهي رهواسي اخوت جي تقريب ۾ آيا هئا ته سڀ اوپرا هئا، پر اخوت جي پيغام کين پنهنجو ڪري ڇڏيو. درمندي، گداز ۽ پوءِ اخوت جو پيغام. هرگهر ۾ مومنه هوندي آهي، جنهن جي وڇڙڻ تي لڙڪ لاڙيا ويندا آهن. ڪاش، اهي لڙڪ صدقو جاريه بنجي ٻين جي ڪم اچي سگهن. نيويارڪ جي اردو اخبارن ان تقريب کي ڏاڍي سٺي ڪوريج ڏني. طيبه ضياء ته ”نواءِ وقت“۾ هڪ ڏاڍو خوبصورت ڪالم به لکيو. فخر ۽ ريحان جون محنتون سجايون ٿيون ۽ نيويارڪ جي پاڪستاني ڪميونٽي ۾ اخوت جون ڳالهيون ٿيڻ لڳيون.