5.37: اچو ته ڪو ڏيئو ٻاريون
ٻيو واقعو، ٻي شمع. اهو واقعو اسلام آباد جي هڪ ڊاڪٽر صاحب جو آهي. گهڻو وقت اڳ سندس فون آئي ته آئون اخوت کي ڪا سوکڙي ڏيڻ ٿو چاهيان. اسان کيس اخوت راولپنڊي سان سلهاڙي ڇڏيو. ڪيترا مهينا پوءِ راولپنڊي اسٽيرنگ ڪميٽي جي چيئرمين ميجر امان الله ٻڌايو ته ڊاڪٽر صاحب ان خواهش جو اظهار ڪيو آهي ته اسين ٻي ڏينهن جمع جي شام جو پنجين بجي ايف سيون ٿري اسلام آباد ۾ سندس گهر اچون ۽ ٿي سگهي ته پاڻ سان ڪو وڪيل به گڏ وٺي اچون.
آئون، ميجر امان الله ۽ سندس هڪ دوست وڪيل جڏهن اسلام آباد جي انتهائي مهنگي علائقي ۾ سندس گهر پهتاسين ته اهو وچينءَ جو وقت هو ڊاڪٽر صاحب جي عمر ستر سالن کان وڌيڪ هوندي. هو گيٽ تي اسان جي اوسيئڙي ۾ بيٺو هو. ڊاڪٽر صاحب جي شخصيت ۾ هڪ عجيب سونهن نظر آئي. گهر ۾ ڪو به نوڪر نه هئس. اسان کي ڊرائنگ روم ۾ ويهاري ڪچهري ڪرڻ لڳو. سندس ڳالهين ۾ ايتري ته نوڙت هئي، جو بيان ڪرڻ مشڪل آهي. اهو جو ڪنهن بزرگ چيو آهي ته منهنجي نوڙت منهنجي وڏائي آهي ۽ منهنجي وڏائي ئي منهنجي نوڙت آهي. حضرت موسيٰعه الله تعاليٰ کان پڇيو، توکي ڪٿ ڳولهيان، جواب مليس نوڙت سان ڀريل دلين ۾. ٿوري دير کان پوءِ ڊاڪٽر صاحب اٿي اندر ويو ۽ پنهنجي ڀيڻ کي سڏيائين. هوءَ پردي جي پويان بيهي رهي. ڊاڪٽر ڪجهه ڪاغذ اسان جي سامهون رکيا ۽ چوڻ لڳو هي گهر منهنجي ڀيڻ جو آهي، جيڪو هوءَ اخوت کي عطيو ڪرڻ ٿي چاهي. اها ڳالهه ٻڌي اسين ته دنگ رهجي وياسين. گهرجي ماليت ڪروڙن ۾ هوندي ۽ ٻئي ڀاءُ ۽ ڀيڻ ان عطيي جو ذڪر ائين ڪري رهيا هئا، ڄڻ اها ڪا معمولي ڳالهه هجي، مونکي ائين لڳو، ڄڻ هي گهر سندن لاءِ بي چيني جو ڪارڻ آهي ۽ هو ان بي چينيءَ مان فوري طور تي ڇوٽڪارو حاصل ڪرڻ ٿا چاهين. ”آئون گذريل هڪ سال کان اخوت جي باري ۾ معلومات گڏ ڪري رهي آهيان“. خاتون پردي جي پٺيان چيو. ”اوهين ڪاغذ پٽ تيار ڪريو، اسين چاهيون ٿا ته هي ڪم جيترو جلد ٿي سگهي، اوترو جلد پورو ٿي وڃي.“ وڪيل صاحب ڪاغذ کنيا ۽ هِتان هُتان جون ڳالهيون ٿيون ۽ اسين مهرباني مڃڻ کانپوءِ ٻاهر نڪري آياسين. ڊاڪٽر صاحب چيو: وڃڻ کان اڳ اسان جي لاءِ دعا ڪندا وڃو. دعا گهري ويئي، ڪڏهن ڪڏهن لڙڪ وهڻ جي باوجود به نظر نه ايندا آهن. هيءُ به اهڙي ئي دعا هئي. ڊاڪٽر صاحب هڪ ڀيرو ٻيهر ٻاهر روڊ تائين ڇڏڻ آيو. موڪلائڻ کان اڳ هن هٿ ملايو ۽ اڳيان وڌي منهنجي نرڙ تي چمي ڏني، ان چمي ۾ محبت هئي. مونکي لڳو ته منهنجي نرڙ تي ڪو تمغو سجائي ويو آهي.
شام ڌاري اسلام آباد ڪنوينشن سينٽر ۾ چيمبر آف ڪامرس جي هڪ تقريب هئي. چيمبر اخوت کي ڏهن سالن جي خدمتن جي حوالي سان Best achievement award جي لاءِ چونڊيو هو. اهو ايوارڊ ڪنهن اهم شخصيت جي هٿان ملڻو هو. ڊاڪٽر صاحب منهنجي چهري کي ٻُڪ جيان ٻنهي هٿن ۾ وٺي جهڙي نموني چميو هو، مونکي لڳو ته ان کان پوءِ مونکي ڪنهن ٻي ايوارڊ جي ضرورت ئي نه رهي آهي.ڪير نٿو ڄاڻي ته هن ڪائنات ۾ جيڪو ڪجهه آهي، اهو سڀ الله تعاليٰ جو آهي. پر جيڪي ماڻهون مال موٽائڻ جي تڪڙا هجن، اهي ڪنهن ٻي ڪيفيت ۾ هوندا آهن. انهن جي چوڌاري نور جو دائرو هوندو آهي ۽ جيڪو به ان دائري ۾ گهڙي ويندو آهي، اهو روشن ٿي ويندو آهي. آئون، ميجر امان ۽ صديقي صاحب ان نور جي دائري مان پنهنجي پنهنجي حصي جي روشني ميڙي ڪنوينشن سينٽر طرف روانا ٿي وياسين. ٻه ماڻهو، ٻه ڏيئا. سهائي جو اهو سفر اڃا مڪمل نه ٿيو آهي. پاڻ کي ان وقت جو اوسيئڙو آهي، جڏهن پاڪستان جو هر شخص پنهنجي حصي جو ڏيئو ٻاريندو. هارورڊ جو پروفيسر مائيڪل چو ۽ هندستان جي سيد نصيرالدين جي اها ئي للڪار هئي. امجد اسلام امجد اخوت جي لاءِ جيڪو نظم لکيو هو، اهو به ان اميد جو جهنڊو جهولائي ٿو:
آؤ قریب آؤ
ہاتھوں میں ہاتھ دیکر
زنجیر سی بناؤ
بی کس کی، بے زبان کی، طاقت کہیں جسی
انسانیت کا درد محبت کہیں جسی
پیمان دوستی ہے اخوت کہیں جسی۔