سفرناما

اخوت جو سفر

هن ڪتاب جي شروعات هارورڊ يونيورسٽيءَ جي هڪ سفر سان ٿئي ٿي. آمريڪا جو هي سفرنامو اصل ۾ اخوت جو ئي سفر آهي. يارهن سالن تي ٻڌل، اخوت جي شروعات، اُن جو فلسفو، اصول، طريقي ڪار، ان جا گُڻ ۽ اوڳُڻ، امڪانن جا نوان اُفق، ائين کڻي چئجي ته اهو سفر در سفر آهي. هڪ اهم سفر، جيڪو هلندي گهمندي ٿيو ۽ ٻيو اهو سفر جيڪو خيالن ۾ ٿيو.
Title Cover of book اخوت جو سفر

5.34: ناقصان را پير ڪامل ڪاملان را راهنما

سيد علي هجويري، ننڍي کنڊ جي محبوب شخصيت، صوفي، درويش ۽ خدا ترس انسان هو. هو اُن قافلي جو سالار هو، جنهن جي ڪري ننڍي کنڊ ۾ محبت ۽ مروت، اخوت ۽ ايثار، انسان دوستي ۽ رواداري جي روشني پکڙجڻ لڳي. سندس مشهور تصنيف ”ڪشف المعجوب“ هڪ هزار سال اڳ لکي ويئي هئي. جيڪا ڏاهپ ڀرين لفظن تي ٻڌل هڪ شاهڪار تصنيف آهي. حضرت نظام الدين اولياء چيو ته جيڪڏهن ڪنهن کي مرشد نه ملي ته هن ڪتاب جو اڀياس ان جي لاءِ ڪامل مرشد وانگر آهي. اخوت جي ٽي برانچ حضرت داتا گنج بخش جي مسجد ۾ قائم ٿي. اهو هنڌ جتي حضرت نظام الدين اولياء، حضرت قطب الدين بختيار ڪاڪي، خواجه معين الدين چشتي، حضرت فريد الدين گنج شڪر جهڙين هستين قيام ڪيو، چلا ڪٽيا ۽ دعائون گهريون، اُتي اخوت جي قافلي جي ٽين منزل ٿي. اها 2005ع جي ڳالهه آهي. مرقد جي هيٺ سماع هال سان گڏهڪ وڏو ڪمرو آهي، اهو ڪمرو ڇا مليو، ائين لڳو ته سڄي دنيا ملي ويئي. بادشاهي ڀلا ٻي ڪهڙي هوند ي آهي. سيڪريٽري اوقاف جاويد اقبال اعواڻ جڏهن ان ڪري جي چاٻي ڏني ته اکيون ڀڄڻ لڳيون. نه رڳو اهو پر ڪجهه ئي عرصي ۾ هن ٽي ٻيون به چاٻيون ڏنيون. مسجد حضرت جمال شاهه بابا، مسجد حضرت ميان مير، مسجد ماڌولال حسين. مون کانئس پڇيو ته اوهان هيڏي دريا دليءَ جو مظاهرو ڇو ڪيو؟ ”مواخات جي نسبت ئي اهڙي آهي.“ سندس جواب هو. ”اوهين جيڪو چوندا سو ڪندو ويندس.“
یہ جہاں چیز ہے کیا لوح و قلم تیرے ہیں۔
داتا گنج بخش جي مسڪن کي ماڻهو عقيدت وچان ”درٻار“ به سڏيندا آهن. داتا درٻار. پر درٻارون ته بادشاهن جون هونديون آهن. هجوير جو سيد بادشاهه نه پر فقير هو. بادشاهه اهو هوندو آهي، جيڪو ميڙيندو آهي. پر فقير ته سڀ ونڊي ورهائي ڇڏيندو آهي. ”ڪشف المحجوب“ ۾ لکيل آهي ته هڪ بادشاهه فقير کي چيو، ”گهر جيڪو گهرڻون اٿئي.“ فقير وراڻيس، ”غلامن جي غلام کان ڇا گهران“ بادشاهه گهڻو ڪاوڙيو. ”غلامن جو غلام. هي ڇا پيو چوين.؟“ فقير چيس ”هائو، مون وٽ ٻه غلام آهن. هڪ ”جوف“ ۽ ٻي ”خواهش“ ، اهي ٻئي تنهنجا مالڪ آهن ۽ تون انهن جو غلام آهين. ڀلا تون مونکي ڇا ٿو ڏيئي سگهين“. اهو ئي سيد علي هجويري، جنهن ”جوف“۽ ”خواهش“ ٻنهي کي پنهنجو غلام بنائي رکيو. جنهن جي در تان هزارين ماڻهو فيض پرائين ٿا. هي اهو ئي سيد علي هجويري آهي، جنهن جي باري ۾ علامه اقبال فرمايو:
سید ہجویر مخدومِ امم خاک پنجاب ازدمِ او زندہ گشت
مرقدِ اوپیر سنجر راحرام صبحِ مااز مہرِ اوتا بندہ گشت۔
هي ان ئي هنڌ جي برڪت آهي، جو پنجن هزارن ماڻهن جي موجودگيءَ ۾ هڪ ڏينهن هڪ حڪمران اهو چوڻ جي سعادت حاصل ڪري ٿو ته ”هو مواخات جي پيغام کي اختيار ڪندو.“ ”صبح ما از مہر او تابنده گشت، صبح ما از او تابنده گشت“ منهنجو هر صبح تنهنجي وجود جي ڪرڻن سان سهائو رهي ٿو.