سفرناما

اخوت جو سفر

هن ڪتاب جي شروعات هارورڊ يونيورسٽيءَ جي هڪ سفر سان ٿئي ٿي. آمريڪا جو هي سفرنامو اصل ۾ اخوت جو ئي سفر آهي. يارهن سالن تي ٻڌل، اخوت جي شروعات، اُن جو فلسفو، اصول، طريقي ڪار، ان جا گُڻ ۽ اوڳُڻ، امڪانن جا نوان اُفق، ائين کڻي چئجي ته اهو سفر در سفر آهي. هڪ اهم سفر، جيڪو هلندي گهمندي ٿيو ۽ ٻيو اهو سفر جيڪو خيالن ۾ ٿيو.
Title Cover of book اخوت جو سفر

5.9: آسمان پرهه ڦٽي جي سوجهري سان سهائو ٿيندو

بزنيس اسڪول ۾ قيام جي دوران مونکي ارڙهين سالياني انٽرنيشنل ڊويليپمينٽ ڪانفرنس ۾ شرڪت جو موقعو مليو. جيڪا هارورڊ يونيورسٽي جي ڪينيڊي اسڪول ۾ ٿي رهي هئي. ڪانفرنس جي ان سال جو موضوع هو‘. ست ارب ماڻهو- ترقي جي نئين دنيا. ’چوڌاري پکڙيل جنگين، مالي گهوٽالن، ماحول جي تباهي، قدرتي آفتون، حڪمراني جا خراب معيار، غربت ۽ سُڃائي، هن وقت دنيا ۾ ست ارب ماڻهن جي لاءِ جيئرو رهڻ ڪنهن وڏي امتحان کان گهٽ ڪونهي. جيڪڏهن دنيا کي غربت کان بچائڻو آهي ته پوءِ معيشيت جي ماهرن، دانشورن، اڳواڻن، استادن، صحافين، ڏاهن، سياستدانن، مذهبي اڳواڻن وغيره کي پنهنجو ڪردار ادا ڪرڻو پوندو. هيءَ ڪانفرنس به اهڙي ئي هڪ ڪوشش هئي، جنهن جي ذريعي اهل علم ۽ اهل عمل کي هڪ هنڌ گڏ ڪري ويهارڻون هو ته جيئن هارورڊ جا شاگرد ان مان مستفيد ٿي سگهن. ڪانفرنس جي اهم مقررن ۾ گڏيل قومن جو سيڪريٽري جنرل ’بانڪي مون‘ به شامل هو. ان کان علاوه مختلف شعبن جا نالي وارا ماڻهو، چار سؤ مندوبين ۽ تنهن کانسواءِ هارورڊ ڪينيڊي اسڪول جا اڻ ڳڻيا شاگرد. اتي مونکي اخوت جي غير معمولي ڪم ۽ ان جي Innovations جي حوالي سان ڳالهائڻ جو موقعو مليو. پنجاهه کان به وڌيڪ همراهن سان هڪ ڪلاڪ جي ويهڪ ڏاڍي لاڀائتي هئي. هڪ شيدي شاگرد اخوت کي مارٽن لوٿر ڪنگ جي ڀائيچاري واري فلسفي جهڙو قرار ڏنو. وياڄ کانسواءِ مالي خدمتون ڏيڻ، اهو تصور انهن ماڻهن جي لاءِ انوکو به هو ۽ يقين کان ٻاهر به. هنن ڄاڻڻ ٿي چاهيو ته ڇا واقعي ائين ٿيڻ ممڪن آهي؟ هنن جيڪي معاشيات اصول پڙهايا هئا تن ۾ قرض حسنه جو ڪٿي به اتو پتو به نه هو. اتي ته وياڄ کي معيشيت جي گاڏي جو ٻارڻ سمجهيو ويندو آهي. انهن جي سوچ وال اسٽريٽ کان شروع ٿي اتي ئي ختم ٿئي ٿي.
ان ڪانفرنس ۾ شرڪت جي ڪري اخوت جو پيغام به پکڙيو ۽ اخوت کي ڪجهه سُٺا همدرد به ملي ويا، جن ۾ ڪجهه پرڏيهي ۽ ڪجهه پاڪستاني هئا. انهن ۾ عامر به شامل هو. عامر جو واسطو ڪراچي سان هو ۽ هو هارورڊ ايجوڪيشن اسڪول ۾ پڙهي رهيو هو. هن اخوت جي تصور کي اختيار ڪرڻ ۾ دير ئي نه ڪئي ۽ الائجي ڪيترن ماڻهن کي ٻڌايو ته اخوت جيان هر شخص تبديليءَ جو پيامبر بنجي سگهي ٿو. کيس تعليم جو وڏو جنون هو. آمريڪا اچڻ کان اڳ هو ڪراچي جي هڪ اسڪول ۾ پڙهي رهيو هو. هن جو سپنو هو ته سندس وطن جا سڀئي ٻارڙا معياري تعليم حاصل ڪن. غريب ٻارڙن جي تعليم رڳو پنجن ڪلاسن تائين محدود ڇو آهي؟ کين ٻين جيان پڙهڻ جا هڪجهڙا حق ميسر ڇو نه آهن. انهن جي پهچ اعليٰ تعليم تائين ڇو نه ٿي ٿئي. ڪيترا آئن اسٽائن ۽ ڪيترائي چرچل واٽ ۾ ئي وڃائجي ٿا وڃن. عامر جي ڳالهين تي مون کي هڪ وسريل ڪهاڻي ياد اچڻ لڳي. اها ڪهاڻي عبدل ۽ راشد جي ڪهاڻي آهي، جيڪا ٿورو وقت اڳ ڪنهن اخبار ۾ ڇپي هئي. اها ڪهاڻي انهن ڏيڍ ڪروڙ پاڪستاني ٻارڙن جي ڪهاڻي آهي. جن وٽ نه بوٽ آهن ۽ نه ڪپڙا، نه قلم آهي ۽ نه مس، جيڪي اسڪول جو رستو ئي نٿا ڏسن. عبدل ۽ راشد.