4.6: وائٽ هائوس ۽ ڪيپيٽل هل
اهوئي سبب آهي ته واشنگٽن آمريڪا جي گاڌي جو هنڌ به آهي ته دنيا جي گاڌي جو هنڌ، به ۽ اسين اڃا تائين منزل جي ڳولا ۾ ڀٽڪندا وتون. مون واشنگٽن ۾ انهن سڀني هنڌن کي ٻيهر ڏسڻ ٿي چاهيو، جتي امن عالم جا فيصلا ڪيا وڃن ٿا. پر ان ڏينهن ايترو وقت نه هو، جو اسين هر هنڌ وڃي سگهون ها. تنهنڪري اسان جي وزٽ رڳو نيشنل مال جنهن کي سمٿ يونين مال به چوندا آهن، تائين محدود رهي. اوڏانهن ويندي اسين سڀ کان پهرين وائٽ هائوس جي سامهون گذرياسين. چوڌاري سيڪيورٽي جو گوڙ هو. ويهه سال اڳ جڏهن آئون هتان لنگهيو هوس ته ايڪڙ ٻيڪڙ گارڊ ئي نظر آيا هئا. وائٽ هائوس جو هڪ حصو مهمانن جي لاءِ کليل رهندو هو. هتي ايندڙ هر شخص کي ڀليڪار ڪئي ويندي هئي. ٻاهرين ۽ اندرين حصي ۾ جتي آمريڪي صدر پريس ڪانفرنس ڪندو هو، گهمڻ ڦرڻ تي ڪابه پابندي نه هوندي هئي. اهو ڪمرو به کليل رهندو هو، جنهن ۾ لنڪن سمهندو هو. مون کي ياد آهي ته جڏهن آئون همسفري فيلوز سان گڏ پهريون گهمرو هن ڪمري ۾ آيس ته ڳچ دير تائين اُتي ويٺو رهيو هوس. ان ڪمري جي ٺاهه ٺوهه ان وقت به اهڙي هئي، جهڙي لنڪن جي وقت ۾ هئي. ساڳي طرح پردا، صوفا ۽ غاليچا به، لنڪن جو بيڊ بي حد سخن ۽ کهرو هو. روزويلٽ هڪ ڀيري چرچل کي ان ڪمري ۾ ترسايو، پر هڪ ڪلاڪ کان پوءِ هو پنهنجي اسٽاف جي ورانڊي ۾ وڙڪندو نظر آيو ۽ هن جي لاءِ ٻي ڪمري جو بندوبست ڪرڻون پيو. چرچل جو چوڻ هو ته ”اهڙو سخت بسترو! لنڪن جي ڪمري ۾ سمهڻ هڪ اعزاز آهي، پر آئون اهو اعزاز حاصل ڪرڻ جي لاءِ پنهنجي رات جي ننڍ خراب ڪري نٿو سگهان.“ ڪجهه ماڻهو وڏن ماڻهن سان ان ڪري منسوب ٿيڻ جي ڪوشش ڪندا آهن ته جيئن سندن نالو به جيئرو رهي سگهي، پر اهي ماڻهو چرچل نه هوندا آهن.
لنڪن ۽ چرچل، اڻويهين ۽ ويهين صدي جا به وڏا انسان هئا. بهترين مقرر، ليکڪ ۽ مدبر. تنهن کانسواءِ ٻيا به ڪيترائي يادگار ڪمرا، جن ۾ تاريخ ساز فيصلا ٿيا هئا، پر اهي سڀ پراڻيون ڳالهيون آهن. هاڻ ته اتي پکي به پَر نٿو هڻي سگهي. دنيا ڪيئن ٿي بدلجي، ان جو اندازو گذريل ڏهن سالن جي واقعن مان ٿئي ٿو. جڏهن نفرت ۽ تعصب عام ٿي وڃي ته در ۽ دروازن تي ان قسم جا پهرا ته بيهندا آهن. وائٽ هائوس کان ڪيپٽيل هل ڪو گهڻو پري ڪونهي. وائٽ هائوس آمريڪي صدر جي رهائش گاهه ۽ آفيس آهي. جڏهن ته ڪيپيٽل هل ۾ آمريڪي ڪانگريس، سينٽ ۽ سپريم ڪورٽ آهن. ڪيپيٽل هل جو گنبذ جيڪو آمريڪا جي تصويرن ۾ ڪروڙين ماڻهن ڏٺو هوندو. 1863ع ۾ اڏيو ويو. لائبرري آف ڪانگريس به هت ئي آهي. اجلاس جي دوران آمريڪي ڪانگريس جي ميمبرن جو وڏو تعداد هت ئي ٽڪندو آهي. ڪيپيٽل هل جي اولهه ۾ هڪ وڏو نيشنل هال آهي. ڪجهه ماڻهن جي خيال موجب اهو هال آمريڪي تاريخ جو نادر خزانو آهي، جڏهن ته ڪن ماڻهن جو خيال آهي ته آمريڪا جي ڪا به تاريخ ڪونهي، سندن چوڻ آهي ته ڇا ٽن سؤ سالن کي به ڪا تاريخ چئجي. ڪٿي مصر، بابل ۽ نينوا، ڪٿي سنڌو ماٿري، ڪٿي وري هي ٽي سؤ سال، ان هال جي اڏاوت جو اعزاز هڪ برطانوي شهري ’جيمز سمٿ سن‘ جي مٿي تي آهي.