فطرت جو شاعر سائين پير بخش پياسي
سائين سان ڏيٺ ويٺ پراڻي آهي. بنيادي طور تي سائين کي آئون ان زماني کان سڃاڻيندو آهيان، جڏهن 1972 ڌاري آئون رمضان ميموريل مڊل اسڪول ۾ ڇهون درجو پڙهندو هوس ۽ سائين اتي پرائمري استاد هوندو هو، اهو اسڪول سائين عبدالله سرائي جو هو، سائين عبدالستار شاهه، سائين پياسي سرڪاري ملازم هئا ۽ رمضان ميموريل مڊل اسڪول پرائيوٽ هو. سائين ان زماني ۾ به شاعري ڪندا هئا ۽ ڪڏهن ڪڏهن استادن کي ٻڌائيندا هئا ته آئون به ٻڌندو هوس. سائين جو هڪ طويل نظم جيڪو پاڻ پڙهي ٻڌايو طويل عرصو منهنجي ذهن تي سمايل رهيو شايد قوم پرستي تي ناصحانه نظم هو. وقت سان اسان جو ڪلاس ٽيچر ٿيو. پر اتي سائين ڪڏهن شاعري نه ٻڌائي جيتوڻيڪ پاڻ فائنل مان پرائويٽ ميٽرڪ ڪئي پر انگريزي به ضرب المثل هئي، سائين سهڻي رسالي ۾ پنهنجي شاعري نه صرف شايع ڪرائيندو هو پر گهڻي تعداد ۾ طارق اشرف کي رسالا وڪڻائي به ڏيندو هو. ائين وري مهراڻ رسالي ۾ جڏهن مولانا گرامي ايڊيٽر ٿيو ته ٽکڙ جا ڪافي شاعر سندس شاگرد ٿيا جيڪي وٽانئس علم عروض يعني بحر وزن جي سکيا وٺندا هئا. ۽ سندن شاعري ڇپيندو هو. سائين پياسي به مهراڻ رسالي ۾ لکڻ شروع ڪيو ائين سائين جي شآعري وقت سان گڏ اُجري نکري پر نروار به ٿي ۽ سائين پياسي ٽنڊو محمد خان جي بهترين شاعرن ۾ شمار ٿيڻ لڳو. مٿي عنوان ۾ مون لکيو آهي ته سائين هڪ فطري شاعر آهي، منهنجو ان مان مقصد آهي ته سائين ٽکڙائي شاعرن وانگر قافيه ڪاپي تي لکي نه رکندو آهي، في البديهه شاعري ڪندو آهي. ان ڪري سائين جي شاعري کي ٻاهران آيل شاعري جي سونهن ان ۾ آهي ته اوهان جي سيني تي جيڪا شاعري تري اچي اهائي قلم بند ڪجي جي ان کي فارسي ۽ عربي جي بحر وزنن جي ڪري ڇنڊ ڇاڻ ڪندا ته سونهن وڃائي ويهندي. سائين به 70 کان مٿي اسي جي ڏهاڪي ۾ هلي پيو. هاڻ شوق جاڳيو اٿن سو ڪڪر منجهه ڪپار جي نالي سان جيڪو ڪتاب اوهان جي هٿن ۾ آهي ڇپايو اٿن. جنهن ۾ قطعا، وايون، غزل، آزاد نظم، دوها، هائيڪا ۽ هاڻ جيڪو رواج نڪتو آهي ته غزل نظم جي فارم ۾ اهڙِن تمام صنفن تي طبع آزمائي ڪئي اٿن.
جيئن چيم ته سائين فطرت جو شاعر آهي، جيڪو دل تي تري آيس اهو قلم بند ڪيو اٿس. جيئن ته سائين جو ڪتاب ڪمپوز ٿي پروف جي مراحل ۾ آهي ان ڪري مون کي ڪتاب مان هٿ سان لکيل ڪجهه حصو ڏنو اٿن، جن مان ڪجهه حوالا ڏيان ٿو.
عشقيه شاعري جي حوالي سان سائين جو هي بند ڪمال جو آهي:
جڏهن چنڊ چوڏهين، سندي رات ٿيندي
تڏهن توسان پنهنجي، ملاقات ٿيندي
***
اهڙي ريت سائين جي غزل جو هي بند به دل کي ڇهندڙ آهي:
سارنگ آيو، منڊل هوندا،
ساوا سارا، جهنگل هوندا.
***
وري سائين جي هڪ وائي جو هي بند جيڪا وائي سڄي ٿر جو نظارو پيش ڪري ٿي:
گهڙا کڻي ڪن، هيج مان سکيون
ناز نوان نت نيارا، پريتم پيارا
ساجن بن تو ڳارا
***
سندس آزاد نظم مان هي فقرا سندس وطن سان محبت جو واضح اظهار آهي:
محبت جو مچ
من ۾ مچي ٿو
تڏهن ياد وطن
مونکي اچي ٿو
***
ساڳئي آزاد نظم جو بند آهي ته ؛
حُسن سارو هي مان
تڪيندي تڪيندي
خيالن ۾ پنهنجي
***
سائين جا چوسٽا به ڪمال جا آهن جن مان هڪ هت ڏيان ٿو:
گاج تي گجگوڙن جا ڪڙڪاٽ هوندا
گورک تي کنوڻين جا چمڪاٽ هوندا
منڇر ۽ ڪينجهر اٿلي پيون جي
ته سنڌوءَ ۾ ڇولين جا چمڪاٽ هوندا.
***
بهرحال سائين پير بخش پياسي جي سڄي شاعري مان جي مثال ڏيندس ته هي ليک ڊگهو ٿي ويندو، استاد جي نسبت ۽ عظمت کي ڇڏي به آئون چوندس ته سائين جي شاعري اهڙِي آهي جيڪا کيس صف اول جي شاعرن ۾ بيهاري ٿي، منهنجي آس آهي ته سائين جو هي ڪتاب ”ڪڪر منجهه ڪپار“ مقبوليت جون حدون پار ڪندي نه صرف سنڌ پر هند ۽ جتي به سنڌي رهن ٿا اتي مقبول ٿيندو ۽ آئون پاڻ سائين کي عرض ڪندس ته منهنجي حق ۾ دعا ڪن نه ته روايت اها آهي ته لکبو آهي ته ”آئون دعاڳو آهيان ته سائين جو ڪتاب مقبوليت ماڻي“ پر آئون شاگرد جي حيثيت سان ڪيئن ٿو دعا ڪري سگهان پر دعا جو طلبگار ضرور ٿي سگهان ٿو.
حڪيم محمد يوسف کتري
لطيفي دواخانو ٽنڊو محمد خان
4/7/2018