4:14
شِرڪ معافيءَ جوڳو نه آهي
اسلام ۾ گناهه جو تصور اهو ڪونهي، ته هڪ ڀيرو اهو ڪجي ته ان جي معافي نٿي ٿي سگهي. اسلام موجب، توبهه ۽ مڃڻ کانپوءِ هر گناهه معاف ٿي وڃي ٿو. البت شِرڪ هڪ اهڙو گناهه آهي، جيڪو خدا وٽ معافيءَ جوڳو نه آهي. قرآن ۾ ارشاد ٿيو آهي: ”بيشڪ الله هيءَ (ڏوهه نه) بخشيندو جو ڪنهن کي ساڻس شريڪ ڪيو وڃي ۽ ان کانسواءِ (ٻيا ڏوهه) جنهن کي وڻيس تنهن کي بخشيندو ۽ جيڪو الله سان ڪنهن کي شريڪ بنائيندو، تنهن بيشڪ وڏي گناهه سان بهتان ٿيندو. (النساء: 48)
شِرڪ ڇا آهي؟ شِرڪ اهو آهي، ته انهن شين مان ڪنهن کي به الله سان شريڪ ۽ ساڻس شامل ڪيو وڃي، جيڪي فقط خدا جي لاءِ مخصوص آهن. جهڙوڪ: ڪائنات جي جوڙَ الله اڪيلي سر پنهنجي قدرت سان جوڙي آهي. هاڻ جيڪڏهن ڪو شخص تخليق جي ان عمل ۾ ڪنهن ٻئي کي شامل ڪري، ته اهو شِرڪ ٿيندو. الله اڪيلي سر ڪائنات جي نظام کي هلائي رهيو آهي. هاڻي جيڪڏهن ڪو شخص ان عمل ۾ ڪنهن ٻئي کي شامل سمجهي، ته اهو شِرڪ هوندو. هر قسم جو اختيار حقيقي طور رُڳو هڪ الله کي حاصل آهي. هاڻي جيڪڏهن ڪو مڃي، ته انهن اختيارن ۾ ڪو ٻيو به ڀاڱي ڀائيوار آهي، ته اهو شِرڪ هوندو. انسان کي هن دنيا ۾ مختلف قسمن جو رزق ملي ٿو، جيڪو سڀ الله جي طرفان هوندو آهي. هاڻ جيڪڏهن ڪو شخص اهو سمجهي ته ڪو ٻيو به آهي، جيڪو رزق رسائڻ جو اختيار رکي ٿو، ته اهو شِرڪ هوندو.
ساڳئي طرح الله يا معبود جو درجو رڳو هڪ الله کي حاصل آهي. هاڻي جيڪڏهن ڪو شخص ڪنهن ٻئي کي معبود مڃي،ته اهو شِرڪ هوندو. ساڳئي طرح عبادت قسم جا هڙئي عمل فقط هڪ خدا جو حق آهي. جيڪڏهن ڪو شخص خدا سان گڏ ڪنهن ٻئي جي عبادت به ڪرڻ لڳي، ته اهو خدا سان شِرڪ هوندو. ساڳئي نموني قرآن موجب ’حُب شديد‘ ۽ ’خوف شديد‘ به رُڳو هڪ خدا جو حق آهي. هاڻ جيڪڏهن ڪو شخص هڪ خدا کانسواءِ ٻئي ڪنهن جي محبت يا ڊَپُ ۾ مبتلا ٿي وڃي، ته اهو به شِرڪ جهڙو عمل هوندو وغيره.
شِرڪ معافيءَ جوڳو نه آهي. ڇاڪاڻ ته اهو خدا جي دنيا ۾ ڪنهن ٻئي کي خدائيءَ جو درجو ڏيڻ آهي. اهو خدا جي لاشريڪ حق ۾ ڪنهن ٻئي کي ڀاڱي ڀائيوار بنائڻ آهي. اهو قرآن جي لفظن ۾ خدا سان برابري ڪرڻ آهي. ان قسم جو عمل پنهنجي نوعيت جي لحاظ کان بلڪل اها ئي شئي آهي، جيڪڏهن عام دنياوي اصطلاح ۾ رياست سان غداري (Treason) يا رياست سان بغاوت (Rebellion) چيو ويندو آهي. غداري ۽ بغاوت، جيئن دنياوي سلطان وٽ معافيءَ لائق ڏوهه نه سمجهيو ويندو آهي، تيئن حقيقي سلطان وٽ به ان قسم جو عمل معافيءَ لائق ڏوهه ڪونهي. شِرڪ، بنا شڪ جي الله جي سڀ کان وڏي ناقدري آهي. الله، بَشري گهُرجن موجب پيش ايندڙ ڪنهن جي گناهه کي معاف ڪري سگهي ٿو، پر جيڪي ماڻهو ڄاڻي واڻي خدا جي ناقدري جي همت ڪن ٿا، اهي پڪ سان معافي جي لائق نٿا ٿي سگهن.