165-46
فطرت جو نظام
”۽ اسان انسان کي پنهنجي ماءُ پيءُ سان چڱائي ڪرڻ جو حڪم ڪيو آهي، ڇو ته سندس ماءُ ان کي تڪليف سان پيٽ ۾ رکيو آهي ۽ کيس تڪليف سان ڄڻيو اٿس ۽ ان جي پيٽ ۾ رهڻ ۽ اُن جي کير ڇڏائڻ جي مدت ٽيهه مهينا آهي، تان جو جڏهن هو پنهنجي طاقت کي پهچي ٿو ۽ چاليهن ورهن کي پهچي ٿو ته چوي ٿو ته اي منهنجا پاليندڙ! مون کي هن ڳالهه جو شوق ڏي ته آءٌ تنهنجي نعمت جو شڪر ڪريان جا تو مون تي ۽ منهنجي ماءُ پيءُ تي ڪئي آهي ۽ چڱو ڪم ڪريان، جنهن سان تون راضي رهين ۽ مون لاءِ، منهنجي اولاد ۾ چڱائي (پيدا) ڪر. آءٌ تو ڏي رجوع ٿيس ۽ آءٌ بيشڪ تابعدارن مان آهيان. هي اهي آهن، جن جا چڱن کان چڱا ڪم جي ڪيا اٿن، سي قبول ڪريون ٿا جنت وارن سان گڏ، اهو سچو وعدو آهي، جو ساڻن ڪيو پيو وڃي“. (الاحقاف 15-16)
انساني نسل جو طريقو هيءَ آهي ته ماڻهو هڪ ماءُ ۽ هڪ پيءُ جي ذريعي وجود ۾ اچي ٿو، جيڪو سندس پالنا ڪري کيس وڏو ڪري ٿو. اهو ڄڻ انسان جي سکيا جو فطري نظام آهي. اهو ان لاءِ آهي ته ان جي وسيلي انسان جي اندر حقن ۽ فرضن جو شعور پيدا ٿيو. ان جي اندر اهو جذبو پيدا ٿيو ته کيس پنهنجي مُحسن جا ٿورا مڃڻا آهن ۽ ان جو حق ادا ڪرڻون آهي. اهو جذبو هڪ ئي وقت انسان کي ٻين انسانن جي حقن ادا ڪرڻ جي تعليم ٿو ڏي ۽ ان سان گڏ خالق ۽ مالڪ خدا جي عظيم تر حقن کي ادا ڪرڻ جي تعليم به.
جيڪي ماڻهو فطرت جي اُستاد کان سبق وٺن، جيڪي ماڻهو پنهنجي شعور کي ايئن ڌونڌاڙين ته هو پنهنجي والدين کان وٺي خدا تائين هرهڪ جي حقن کي سڃاڻن ۽ انهن کي صحيح نموني ادا ڪن. اهي ئي ماڻهو آخرت ۾ خدا جي ابدي رحمتن جا حقدار قرار ڏنا ويندا.