22:83
دفاعي جنگ
قرآن مجيد ۾ ايمان وارن کي جنگ جي موڪل ڏيندي چيو ويو آهي: ”جن سان ڪافر جنگ ڪن ٿا تن کي (جنگ ڪرڻ جي) اجازت ڏني ويئي آهي. هن ڪري ته مٿن ظلم ڪيو ويو آهي ۽ بيشڪ الله کين مدد ڏيڻ تي قدرت رکي ٿو. جن کي سندن گهرن مان رڳو هن ڪري ناحق ڪڍيو ويو هو، جو هو چون ٿا ته اسان جو پاليندڙ الله آهي ۽ جيڪڏهن الله جو ماڻهن کي هڪڙن سان ٻين سان دفع ڪرڻ نه هجي ها ته (عيسائين جون) خانقاهون ۽ گرجا ۽ (يهودين جون) عبادتگاهون ۽ مسجدون جن ۾ الله جو نالو گهڻو ياد ڪيو وڃي ٿو، ڊاٺيون وڃن ها ۽ جيڪي الله جي (دين جي) مدد ڪندا، تن جي الله ضرور مدد ڪندو. بيشڪ الله طاقت وارو زبردست آهي.“ (الحج: 39-40)
قرآن جي اها آيت ۽ ان قسم جون ٻيون آيتون (جهڙوڪ البقره: 190) ان ڳالهه جو چِٽو ثبوت آهن ته اسلام ۾ رڳو دفاعي جنگ جي موڪل آهي. اسلام ۾ جارحاڻي جنگ جي بنهه موڪل ڪونهي. البت جيڪڏهن ڪا قوم جارحيت ڪري، تڏهن به هڪدم ساڻس جنگ نه ڪئي وڃي. پر هر ممڪن ڪوشش ڪجي ته اها جنگ ٽري وڃي ۽ جنگ جي نوبت نه اچي. پر جيڪڏهن ٻي ڌر جنگ تي سَندرو ٻڌي بيٺل هجي ته پوءِ آخري چاري طور ساڻس جنگ ڪئي وڃي.
دفاعي جنگ به رڳو ٻي ڌر جي فوج سان ڪئي وڃي. عام شهرين سان ڪابه هٿ چُراند نه ڪئي وڃي. اهڙي طرح اها جنگ رڳو تيستائين ڪئي وڃي، جيستائين اها ضروري هجي. جنگ کي انتقام تائين وٺي وڃڻ اسلام ۾ جائز نه آهي. (تفصيل جي لاءِ پڙهو راقم الحروف جا ڪتاب فڪرِ اسلامي ۽ مطالعه حديث).