170-49
تڪرار مهل
”جيڪڏهن ايمان وارن (مسلمانن) مان ٻه جماعتون پاڻ ۾ وڙهن ته انهن ۾ صلح ڪرايو. پوءِ جيڪڏهن انهن ٻنهي مان هڪڙي ٻيءَ (ڌر) تي ڪا زيادتي ڪري ته جيڪا زيادتي ڪري، تنهن سان وڙهو، جيستائين اها الله جي حڪم ڏي موٽي اچي، پوءِ جيڪڏهن موٽي اچي ته انهن ۾ برابري سان صلح ڪرايو ۽ انصاف ڪريو، بيشڪ انصاف ڪرڻ وارا الله کي وڻن ٿا. بيشڪ ايمان وارا ته ڀائر ئي آهن، پوءِ پنهنجن ٻن ڀائرن ۾ صلح ڪرايو ۽ الله کان ڊڄو ته مَن اوهان تي رحم ڪيو وڃي“. (الحجرات 9-10)
مسلمان پاڻ ۾ ڪيئن رهن، ان جو جواب هڪ ئي لفظ ۾ هيءَ آهي ته جيئن ڀائر پاڻ ۾ رهن ٿا. ديني رشتو خوني رشتي کان ڪنهن به لحاظ کان گهٽ ڪونهي. جيڪڏهن ٻه مسلمان پاڻ ۾ وڙهي پون ته باقي مسلمانن کي ايئن هرگز نه ڪرڻ گهرجي ته انهن جي وچ ۾ وڌيڪ باهه ڀڙڪائي، پر کين ڀائرن واري جذبي تحت ٻنهي جي وچ ۾ ٺاهه جي لاءِ اٿي کڙو ٿيڻ گهرجي.
جڏهن ٻه مسلمان پاڻ ۾ وڙهي پون ته هڪ صورت هيءَ آهي ته باقي مسلمان اڻ ڌريا بنجي وڃن يا جيڪڏهن دخل ڏين ته هيئن ته ڪٽنبي ۽ گروهي عصبيت تحت پنهنجن سان گڏجي ڌارين سان وڙهڻ لڳن. اهي هڙئي طريقا اسلام جي خلاف آهن. صحيح اسلامي طريقو اهو آهي ته اصل معاملي جي جانچ ڪئي وڃي ۽ جيڪو شخص حق تي هجي، ان جو ساٿ ڏنو وڃي، ۽ جيڪو ناحق تي هجي، تنهن کي مجبور ڪيو وڃي ته هو معاملي جي انصاف واري فيصلي تي راضي ٿئي.
الله کان ڊڄڻ وارو ماڻهو ڪڏهن به ايئن نٿو ٿي سگهي ته هو ٻين کي وڙهندو ڏسي ان مان مزو وٺي. هو اهڙي منظر کي ڏسي تڙپندو. سندس مزاج کيس مجبور ڪندو ته هو ٻنهي جي لاڳاپن کي سُٺو بنائڻ جي ڪوشش ڪري. اِهي ئي اُهي ماڻهو آهن، جن جي لاءِ الله تي ايمان، الله جي رحمتن جو دروازو کولڻ جو سبب بنجي وڃي ٿو.