207-66
آخرت جي روشني
”اي ايمان وارؤ! اوهين الله وٽ سچي توبه ڪريو. اميد آهي ته اوهان جو پاليندڙ اوهان کان، اوهان جون مدايون ميٽي ڇڏيندو ۽ اوهان کي ان (ڏينهن) اهڙن باغن ۾ داخل ڪندو، جن جي هيٺان واهه پيا وهن. (ان ڏينهن) جنهن ڏينهن الله، نبي ﷺ کي ۽ جن ساڻس ايمان آندو، تن کي خوار نه ڪندو. سندن (ايمان جو) نور سندن اڳيان ۽ سندن ساڄن پاسن کان پيو ڊوڙندو. هو پيا چوندا ته اي اسان جا پاليندڙ! اسان کي اسان جو نور پورو ڪري ڏي ۽ اسان کي بخش ڪر. بيشڪ تون هر شئي تي وَس وارو آهين“. (التحريم 8)
هن دنيا ۾ انسان کي آزمائشي طور رکيو ويو آهي. تنهن ڪري انسان کان غلطيون به ٿينديون آهن. جنهن جي تلافي معافي آهي يعني الله ڏانهن رجوع ڪرڻ. توبه جي اصل حقيقت ڦِڪائي آهي. جيڪڏهن ماڻهوءَ کي واقعي پنهنجي غلطيءَ جو احساس هجي ته هو سخت ڦڪو ٿيندو ۽ سندس ڦڪائي کيس ان تي مجبور ڪندي ته هو آئنده اهڙو عمل نه ڪري. تنهن ڪري حديث ۾ آيو آهي ته ’ڦِڪائي ئي توبه آهي‘. هڪ صحابي چيو ته ’سچي توبه اها آهي ته ماڻهو رجوع ڪري ۽ وري اهو عمل نه ڪري‘.
توبه اها آهي، جيڪا سچي توبه هجي، فقط لفظن کي ورجائڻ جو نالو توبه نه آهي. حضرت عليءَ هڪ شخص کي ڏٺو ته هو پنهنجي ڪنهن غلطيءَ کان پوءِ زبان سان توبه توبه چئي رهيو هو. جنهن تي پاڻ فرمايس اها ڪوڙن ماڻهن جي توبه آهي. سچي توبه آخرت جي روشني ۽ ڪوڙي توبه آخرت جي اونداهي آهي.