153-43
پيغمبرن جي تاريخ
”ڀلا نصحيت ڪندڙ ڪتاب کي اوهان کان ان ڪري روڪينداسون ڇا جو اوهين حد کان لنگهندڙ قوم آهيو؟ ۽ گهڻائي پيغمبر اڳين قومن ۾ موڪلياسين ۽ انهن وٽ ڪوبه پيغمبر نه ٿي آيو، جنهن تان هنن ٺٺوليون نه ڪيون. پوءِ اسان انهن کان به تمام وڏن سگهارن کي برباد ڪيو ۽ اڳين جو بيان ٿي چڪو آهي. (الزخرف 5-8)
هن دنيا ۾ اهڙا اڻ ڳڻيا ماڻهو آهن، جيڪي گذريل پيغمبرن جو نالو عزت ۽ احترام سان وٺن ٿا. اهڙي حالت ۾ اها ڳالهه عجيب ٿي لڳي ته پنهنجي زماني جي ماڻهن انهن پيغمبرن تان (پيغمبر اسلام سميت) ٺٺوليون ڇو ڪيون. ان جو ڪارڻ اهو ته ڪونهي ته گذريل ماڻهو وحشي هئا ۽ اڄ جا انسان سُڌريل آهن. اهو رڳو زماني جو فرق آهي. اڄ ڊگهو عرصو گذرڻ کان پوءِ هر پيغمبر سان تاريخي عظمت جو زور شامل ٿي چڪو آهي. ان ڪري هر نظر رکندڙ پيغمبر کي سڃاڻي ٿو وٺي. پر پيغمبر پنهنجي زندگيءَ ۾ ان عظمت واري تاريخ کان سواءِ هو، ڇاڪاڻ ته هو پنهنجي زماني جي ماڻهن کي رڳو هڪ عام انسان ٿي نظر آيو. ان وقت پيغمبر جي پيغمبراڻي حيثيت کي سڃاڻڻ جي لاءِ حقيقت پسند نظرن جي گهرج هئي ۽ بيشڪ حقيقت جي نگاهه دنيا ۾ سدائين گهٽ ڏٺي ويئي آهي.
حق جي دعوت جا مخاطبين، ڀلي ڪيترو به غلط رويو اختيار ڪن، داعي هڪ طرفي طور تي صبر ڪندي، پنهنجي دعوتي عمل کي جاري رکندو آهي، ته جيئن نيٺ اهو وقت اچي وڃي جو خدا پنهنجي طرفان ٻنهي جي وچ ۾ ڪو فيصلو ڪري.