22:82
قربانيءَ جي حقيقت
قرآن مجيد ۾ احڪام ٻڌائيندي چيو ويو آهي ته: ”الله کي انهن (قربانين) جو گوشت ۽ نه انهن جو رت پهچي ٿو، پر ان کي اوهان جي پرهيزگاري پهچي ٿي. اهڙي طرح انهن (جانورن) کي اوهان جي وَس ۾ ڪيو اٿس، جو اوهان کي هدايت ڪئي اٿس، تنهن جي شڪراني ۾ اوهين الله جي وڏائي بيان ڪريو ۽ (اي پيغمبر) نيڪي ڪرڻ وارن کي خوشخبري ٻڌاءِ.“ (الحج: 37)
قرباني جانور جي ڪئي وڃي ٿي، پر هن آيت ۾ ٻڌايو ويو آهي ته الله کي جيڪا شئي گهربل آهي، اها حقيقت ۾ جانور جي قرباني نه آهي، پر خود انسان جي قرباني آهي. جانور کي ڪُهندڙ ماڻهو اصل ۾ عمل جي زبان ۾ اهو چئي رهيو آهي ته مون پنهنجو پاڻ کي تنهنجي مشن جي لاءِ قرباني جي حد تائين اَرپي ڇڏيو آهي. تون منهنجي ارادي کي قبول فرمائي.
قرباني جو طريقو ان ڪري مقرر نه ڪيو ويو آهي ته ڪو خدا کي رت ۽ گوشت جي گهُرج آهي. قرباني ته رڳو هڪ علامتي عمل آهي. جانور جي قرباني ان انسان جي ظاهري شڪل آهي، جيڪو پنهنجو پاڻ کي الله جي لاءِ ڪُهي چڪو آهي. اهو دراصل خود پنهنجو ذبيحه آهي، جيڪو جانور جي شڪل ۾ عمل ۾ اچي ٿو. ڀاڳوند آهن اهي ماڻهو جن جي لاءِ جانور جي قرباني خود پنهنجي قرباني جي هم معنيٰ بنجي وڃي ٿي.