214-72
حق جي معرفت
”نيٺ جڏهن ان کي ڏسندا، جنهن جو انهن کي وعدو ڏنو وڃي ٿو، تڏهن ڄاڻندا سگهو ئي ته ڪنهن جا مددگار وڌيڪ ڪمزور آهن، ڪنهن جو ڳاڻيٽو بلڪل ٿورو آهي. چئو (اي رسولﷺ) ته آءٌ نه ٿو ڄاڻان، جنهن جو اوهانکي وعدو ڏنو وڃي ٿو، سو (الائي) ويجهو آهي يا منهنجو پاليندڙ ان لاءِ ڪا (ٻي) مدت مقرر ڪندو (اهو) ڳجهه جو ڄاڻندڙ آهي، جو پنهنجي ڳجهه تي ڪنهن هڪڙي کي واقف نه ٿو ڪري، پر جنهن رسول کي پسند ڪيائين ته ان جي اڳيان ۽ پويان (به) چوڪيدار (ملائڪ) هلائي ٿو. (هن لاءِ) ته ڄاڻي ته بيشڪ انهن (رسولن) پنهنجي پاليندڙ جا پيغام پهچايا آهن، هوڏانهن وٽن جيڪي آهي، تنهن جي ان کي پوري خبر آهي ۽ سڀڪنهن شئي جو ڳاڻيٽو ڳڻي ڇڏيو اٿس“. (الجن-24-28)
حق جي دعوت ڏيندڙ ظاهر ۾ ته هڪ عام انسان هوندو آهي، تنهن ڪري اهي ماڻهو مٿس گهڻي وَٺ وَٺ ڪن ٿا، جن جي مٿان ان جي دعوت جو اثر پوي ٿو. هو وساري ٿا ويهن ته حق جي دعوت ڏيندڙ جي خلاف ڪاروائي خود خدا جي خلاف ڪاروائي آهي ۽ ڪير آهي، جيڪو خدا سان وڙهي ڪامياب ٿئي.
هن دنيا ۾ انسان جو سڀ کان وڏو امتحان اهو آهي ته هو پاڻ جهڙي هڪ انسان کي حق جي دعوت ڏيندڙ جي روپ ۾ سُڃاڻي، هو هڪ انسان کي خدا جي نمائندي جي حيثيت سان ڳولهي لهي، هو ڪنهن مادي زور يا تاريخي عظمتن کانسواءِ حق جي علم بردار جو اعتراف ڪري. انسان جو اهو ئي امتحان پيغمبرن جي دور ۾ به هو ۽ ان جو اهو امتحان پيغمبرن جي دور کانپوءِ به باقي آهي. ان فرق مان ته اڳ اهو امتحان پيغمبر جي سطح تي هوندو هو ۽ پوءِ اهو امتحان حق جي دعوت جي سطح تي هوندو. حق جي معرفت جي اُن امتحان ۾ پورو لهڻ کانسواءِ ڪنهن به شخص جي حق پرستي، حق تي نه هوندي.