183-54
خدا جو فيصلو
”بيشڪ اسان سڀ ڪنهن شئي کي ٺهرايل اندازن سان پيدا ڪيو آهي ۽ اسان جو ڪم رڳو اک ڇنڀ (۾ ٿيڻ) جهڙو هڪ سخن آهي. بيشڪ اسان اوهان جي هم طريقي وارن کي برباد ڪيو، ڇا پوءِ ڪو سوچڻ وارو آهي ۽ سڀ ڪا شئي جا انهن ڪئي آهي، سا سندن اعمالن ۾ لکيل آهي ۽ سڀ ڪو ننڍو وڏو ڪم لکيل آهي. بيشڪ پرهيزگار باغن ۽ واهن جي وچ ۾ هوندا ۽ (اهي) سچائي جي جاءِ ۾ طاقت واري بادشاهه وٽ (رهندا). (القمر 49-55)
دنيا جي هر شئي جو هڪ مقرر قانون آهي. اهوئي اصول انسان جي معاملي ۾ به آهي. انسان کي هڪ مقرر ضابطي موجب دنيا ۾ عمل جو موقعو ڏنو ويو آهي ۽ مقرر ضابطي تحت ئي کيس ان هنڌ تان هٽائي انجام جي جاءِ تي پهچايو ويندو آهي. خالق جي قدرت جيڪا هن ڪائنات ۾ ظاهر ٿي آهي، اها يقين ڏيارڻ جي لاءِ ڪافي آهي ته اهو معاملو عين پنهنجي وقت تي ضرور پيش ايندو. ساڳئي طرح هن دنيا ۾ رڪارڊنگ جو نظام ان حقيقت جو اڳواٽ اعلان آهي ته هرڪنهن سان عين اهوئي معاملو ڪيو ويندو، جيڪو سندس عمل موجب هجي. پر اهي ڳالهيون ان شخص جي سمجهه ۾ اينديون، جيڪو پنهنجي اندر ۾ اهو مزاج رکندڙ هجي ۽ هو واقعن تي ويچاري ۽ ظاهر مان گذري باطن ۾ لڪل حقيقتن کي ڏسي سگهي.
هيءَ دنيا امتحان جي دنيا آهي، هتي هرڪنهن کي پوري آزادي آهي، تنهن ڪري هن دنيا ۾ اهو ممڪن آهي ته ماڻهو مقعد ڪذب (ڪوڙي ڪرسي) تي ويهي نمايان ٿي سگهي. هو ڪوڙ جي زمين تي عزت ۽ مرتبي جو مقام حاصل ڪري وٺي، پر آخرت ۾ ڪنهن جي لاءِ به ايئن ممڪن نه هوندو. آخرت ۾ عزت ۽ ڪاميابي رڳو انهن ماڻهن کي ملندي، جيڪي مقعد صدق (سچي ڪرسي) تي ويهندڙ هوندا. جن واقعي به پنهنجو پاڻ کي سچ جي سرزمين تي بيهاريو هجي. آخرت ۾ خدا جي قدرت جو ڪامل ظهور ان ڳالهه جي ضمانت بنجي ويندو ته اتي مقعد صدق (سچي ڪرسيءَ) کان سواءِ ڪنهن ٻي مقعد (ڪرسي) تي ويهڻ ڪنهن کي تر جيترو به ڪم نه ايندو.