202-64
هارائڻ ۽ کٽڻ
”ڪافر دعويٰ ڪن ٿا ته کين ڪڏهن به جيئرو ڪري نه اُٿاريو ويندو. (اي پيغمبر!) کين چئو ته ڇو نه؟ آءٌ پنهنجي پاليندڙ جو قسم کڻي چوان ٿو ته اوهان کي ضرور جيئرو ڪري اُٿاريو ويندو. پوءِ جيڪي اوهين ڪريو ٿا، تنهن جي اوهان کي خبر ڏني ويندي ۽ اهو (ڪم) الله جي لاءِ سولو آهي. تنهن ڪري الله ۽ سندس رسول تي ۽ ان نور تي، جو اسان نازل ڪيو آهي، ايمان آڻيو ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا، تنهن جي الله خبر رکندڙ آهي. جنهن ڏينهن الله اوهان کي گڏ ٿيڻ جي ڏينهن لاءِ گڏ ڪندو، اهو ئي کٽڻ ۽ هارائڻ جو ڏينهن آهي ۽ جيڪي الله تي ايمان آڻيندا ۽ سُٺا عمل ڪندا ته انهن جون سڀ بُرايون ميٽي ڇڏيندو، ۽ انهن کي اهڙن باغن ۾ داخل ڪندو، جن جي هيٺان واهه وهن ٿا. هو انهن ۾ سدائين رهندا. اهائي وڏي ڪاميابي آهي. (التغابن 7-10)
ماڻهو دنيا کي هارائڻ ۽ کٽڻ (التغابن) جي جاءِ سمجهن ٿا. ڪنهن شخص کي ڪاميابي ملي ٿي ته اهو خوش ٿئي ٿو ۽ جيڪو هتي ناڪام ٿئي ٿو، اهو ماڻهن جي نظر ۾ ننڍڙو بنجي وڃي ٿو. پر حقيقت هيءَ آهي ته هن دنيا جي هارَ جي به ڪا قيمت ڪونهي ته هت کٽڻ به بي ملهه آهي.
کٽڻ ۽ هارائڻ جو اصل هنڌ آخرت آهي. هارائڻ وارو اهو آهي، جيڪو آخرت ۾ هارائي ۽ کٽڻ وارو اهو آهي، جيڪو آخرت ۾ کٽي ۽ اتي کٽڻ ۽ هارائڻ جو معيار بلڪل مختلف آهي. دنيا ۾ کٽڻ ۽ هارائڻ ظاهري ڇيڙي نبيريءَ جي بنياد تي ٿئي ٿو ۽ آخرت جي هار ۽ جيت خدائي اخلاقيات جي بنياد تي ٿيندي. ان وقت ڏسڻ وارا اهو ڏسي حيران ٿي ويندا ته هتي سڄو ڦرڪو ئي ڦريو پيو آهي. جنهن شئي کي ماڻهو ’حاصل ڪرڻ‘ سمجهي رهيا آهن، اهو اڃا به وڃائڻ آهي ۽ جنهن کي وڃائڻ سمجهيو ٿو وڃي، اصل ۾ اهوئي آهي، جيڪو ماڻڻ آهي. ان ڏينهن جي هار، هار آهي ۽ جيت، جيت آهي.
دنيا به کٽڻ ۽ هارائڻ جو هنڌ آهي(1) ۽ آخرت به هارائڻ ۽ کٽڻ جو ميدان آهي. پر ٻنهي ۾ فرق هيءَ آهي ته دنيا جو کٽڻ ۽ هارائڻ ٻئي وقتي شيون آهن. جڏهن ته آخرت جي هار ۽ جيت ابدي آهي ۽ ان سان گڏ مڪمل به.