225-83
انصاف جو طريقو
”ماپ ۽ تور ۾ گهٽ ڪندڙن لاءِ خرابي آهي، جي جڏهن ماڻهن کان ماپي وٺن ٿا ته پورو ڪري وٺن ٿا ۽ جڏهن انهن کي ماپي يا توري ڏين ٿا ته گهٽ ڪري ڏين ٿا. ڇا اهي خيال نه ٿا ڪن ته انهن کي ضرور هڪڙي وڏي ڏينهن لاءِ جيئرو ڪري اُٿاريو ويندو؟ جنهن ڏينهن سڀئي ماڻهو جهانن جي پاليندڙ جي اڳيان بيهندا“. (المطففين - 1-6)
دنيا ۾ ماڻهو هر گهڙي ائين زندگي گذاري ٿو، جو هو ڪڏهن ڪنهن کان وٺي ٿو ته ڪڏهن وري ڏي ٿو. اهو ڏيڻ ۽ وٺڻ رڳو مالي معاملن ۾ نه آهي، پر هر معاملي ۾ ٿئي ٿو. ڪنهن کي ڪجهه چوڻ ۽ ان کان ڪجهه ٻُڌڻ، اهو به ڏيڻ ۽ وٺڻ آهي ۽ ڪنهن کان ڪجهه حاصل ڪرڻ اها به ڏيتي ليتي آهي. ڪنهن مان اُميد رکڻ ۽ ڪنهن سان سندس اميد تي پورو لهڻ يا نه لهڻ اها به هڪ ڏيتي ليتي آهي، مطلب ته هرگهڙي ۽ هر معاملي ۾ ماڻهوءَ کي ڪنهن کي ڪجهه ڏيڻون ۽ ڪنهن کان ڪجهه وٺڻون هوندو آهي، اهو اجتماعي زندگي جو لازمي پهلو آهي، ڪا به اجتماعي زندگي ان ڏيتي ليتي کان خالي ڪونهي.
ان قسم جي معاملي ۾ ماڻهوءَ کي هي ڪرڻ گهرجي ته هو ڏيڻ ۽ وٺڻ ۾ فرق نه ڪري، هو ائين نه ڪري ته ڏيڻ مهل خراب، کوٽو ۽ گهٽ ڏي ۽ وٺڻ مهل ٺاهي ٺوڪي، توري تڪي وٺي، ان قسم جي اڻ برابري يا بي انصافي خدا جي شريعت ۾ حرام آهي. اجتماعي زندگي ۾ ان قسم جي تور ۽ ماپ ۾ فرق ڪندڙ خدا جي سخت پڪڙ ۾ اچي ويندا. خدا جي رحمت رڳو انهن ماڻهن جي لاءِ آهي، جيڪي بلڪل ائين ٻين جي لاءِ انصاف وارا ٿين، جيئن هو پاڻ چاهين ٿا ته ماڻهو ساڻس انصاف ڪن.