174-50
قول ۽ عمل جو رڪارڊ
”۽ بيشڪ اسان ماڻهوءَ کي پيدا ڪيو آهي ۽ جيڪي سندس نفس وسوسا وجهي ٿو، سي ڄاڻون ٿا ۽ اسين کيس ساهه رڳ کان به ويجها آهيون. جنهن وقت ٻئي جهٽڻ وارا جهٽين ٿا، سڄي پاسي کان ۽ کٻي پاسي کان ۽ کٻي پاسي کان ساڻس ويٺا آهن. ڪا ڳالهه نه ٿو ڪڍي جو وٽس نگهبان تيار نه هجي“. (قۗ 16-18)
دنيا جو علمي مطالعو ٻڌائي ٿو ته هتي فطري طور تي ”رڪارڊنگ“ جو هڪ سٺو نظام موجود آهي. انسان جي سوچ سندس ذهني پردي تي سدائين جي لاءِ چٽبي رهبي آهي. انسان جو هر لفظ لهرن جي صورت ۾ مستقل طور تي باقي رهي ٿو. انسان جو عمل حرارتي لهرن جي ذريعي ٻاهرينءَ دنيا ۾ ائين محفوظ ٿي وڃي ٿو، جو اهو ڪنهن به مهل ورجائي سگهجي ٿو.
اهي سڀ اڄ جون معلوم حقيقتون آهن ۽ اهي معلوم حقيقتون قرآن جي اُن خبر کي سمجهه واريون بنائي رهيون آهن ته انسان جي نيت، سندس قول ۽ سندس عمل سڀ ڪجهه خالق ڄاڻي ٿو. انسان جي هر شئي فرشتن جي رجسٽر ۾ لکي پئي وڃي. ان معاملي ۾ علمي اڀياس ۽ الهامي خبر جي وچ ۾ اهو فرق آهي ته اسين اهو فطرت جي قانون تحت ٿيندي ڏسون ٿا ۽ قرآن ان کي خدائي فرشتن ڏانهن منسوب ڪري رهيو آهي. گويا، ٻنهي ۾ جيڪو فرق آهي، اهو فقط انتساب ۾ آهي، نه ڪي نفس جي موجودگيءَ ۾.