26:92
ايمان جي سگهه
قرآن مجيد جي سوره الشعراء ۾ حضرت موسيٰ عه ۽ فرعون جو قصو بيان ڪيو ويو آهي. فرعون، حضرت موسيٰعه جو مقابلو ڪرڻ جي لاءِ مصر جي جادوگرن کي گهُرايو. جڏهن اهي سڀ ميدان ۾ گڏ ٿيا، ته قرآن موجب، جادوگرن ۽ فرعون جي وچ ۾ ڳالهه ٻولهه ٿي: ”پوءِ جڏهن جادوگر آيا، تڏهن فرعون کي چيائون ته جيڪڏهن اسين غالب ٿياسون، ته اسان لاءِ ڪهڙو اُجورو آهي؟ (فرعون) چيو، هائو ۽ ان صورت ۾ اوهين منهنجن ويجهن ماڻهن مان هوندؤ.“ (الشعراء: 41-42)
اُهي جادوگر جيڪي شروع ۾ مصر جي بادشاهه فرعون سان ان قسم جون خوشامند ڀريون ڳالهيون ڪري رهيا هئا. اهي پوءِ صفا بدلجي ويا. مقابلي ۾ جڏهن فرعون کي شڪست ملي ۽ جادوگرن جي جادوءَ کي حضرت موسيٰ جي لَٺ ڳڙڪائي ورتو، ته جادوگرن جو اهو حال ٿيو، جيڪو قرآن مجيد ۾ هينئن بيان ڪيو ويو آهي: ”پوءِ جادوگر سجدي ۾ ڪِري پيا. هنن چيو، اسان ايمان آندو رب العالمين تي، جيڪو موسيٰ ۽ هارون جو رب آهي.“ (الشعراء: 46-48)
جادوگرن جو اهو حال ڏسي فرعون سخت ڪاوڙيو. ان کانپوءِ جيڪو ٿيو، اهو قرآن جي لفظن ۾ هيئن هو: ”فرعون چيو ته هن کان اڳ جو آءٌ اوهان کي موڪل ڏيان ته اوهان اُن کي مڃيو. بيشڪ اهو اوهان جو وڏو آهي، جنهن اوهان کي جادو سيکاريو. پوءِ اوهان کي خبر پئجي ويندي. ضرور آءٌ اوهان جا هڪ پاسي جا هٿ ۽ اوهان جا ٻئي پاسي جا پير وڍيندس ۽ ضرور اوهان سڀني کي سوريءَ تي لٽڪائيندس.“ (الشعرا: 49)
ان کانپوءِ جادوگرن جو ردعمل ان کان بلڪل مختلف هو، جنهن جو اظهار هنن شروع ۾ فرعون سان ڪيو هو. قرآن مجيد جو بيان آهي: ”چيائون ته ڪو حرج نه آهي، بيشڪ اسين پنهنجي پاليندڙ ڏي موٽڻ وارا آهيون. بيشڪ اسين اميد ٿا رکون ته اسان کي اسان جو پاليندڙ اسان جا گناهه معاف ڪري، جو اسين پهريان ايمان آڻيندڙ آهيون.“ (الشعراء: 50-51)
جادوگرن جي اندر اها تبديلي ڪيئن آئي. اهي جادوگر جيڪي مقابلي کان اڳ فرعون سان خوشامند ڀريون ڳالهين ڪري رهيا هئا، انهن مقابلي کانپوءِ همت ۽ قربانيءَ جي زبان ڳالهائڻ شروع ڪئي. اهو فرق ايمان جي نتيجي ۾ پيدا ٿيو. مقابلي کان اڳ جادوگر عام انسان هئا، جن کي حق جي معرفت نه ملي هئي، پر مقابلي کانپوءِ کين حق جي معرفت حاصل ٿي ويئي. ان ئي شئي سندن ڪردار ۾ فرق پيدا ڪري ڇڏيو. حق جي معرفت ڪنهن انسان جي لاءِ سڀ کان وڏو تجربو آهي. حق جي معرفت هڪ عام ماڻهوءَ کي غيرمعمولي انسان بنائي ٿي ڇڏي. ان کانپوءِ ماڻهو ان جي قابل ٿي ٿو وڃي، ته هو هيرو وارو ڪردار ادا ڪري. هو وڏي کان وڏي قربانيءَ جو به يقين ۽ حوصلي سان استقبال ڪري سگهندو.