216-74
مومن جا گُڻ
”اي (ڪپڙي ۾) ويڙهجڻ وارا، اُٿي کڙو ٿي، پوءِ ماڻهن کي ڊيڄار ۽ پنهنجي پاليندڙ جي وڏائي بيان ڪر ۽ پنهنجن ڪپڙن کي پاڪ رک ۽ گندگيءَ کان پري رهه ۽ هن لاءِ احسان نه ڪر ته توکي گهڻو ملي ۽ پنهنجي پاليندڙ جي لاءِ صبر ڪر. (المدثر-1-7)
هن دنيا ۾ اصل ڪم پيغمبراڻي ڪم جو طريقو آهي، يعني آخرت ۾ پيش ايندڙ سنگين مسئلي کان ماڻهن کي واقف ڪرڻ، اهو ڪم اهو ئي شخص ڪري سگهي ٿو، جنهن جي دل الله جي وڏائيءَ سان ڀريل هجي، جيڪو سٺي اخلاق جي ڌڻي هجي، جيڪو هر قسم جي برائيءَ کان پري هجي، جيڪي بدلي جي اميد ڪرڻ کانسواءِ ئي نيڪي ڪري، جيڪو ٻين پاران ملندڙ نيڪين تي يڪ طرفو صبر ڪري.
”وربڪ فکبر“ جو مطلب داخلي تڪبير آهي، ان جو مطلب هيءَ آهي ته تنهنجي دل ۽ دماغ ۾ خدا جي وڏائيءَ جو تصور ايترو ته ڇانئجي وڃي، جو انهن جو اظهار لفظن جي صورت ۾ ٿيڻ لڳي. گويا هن آيت جو مطلب اها شئي آهي، جنهن کي ’ربّ جو ذڪر‘ چيو ويو آهي. جڏهن هڪ شخص کي خدا جي گهري معرفت ٿئي ٿي ته ان جو سينو خدا جي عظمت ۽ وڏائيءَ سان ڀرجي ٿو وڃي. هن جو روح خدا جي احساس ۾ ٻُڏي ٿو وڃي. هن جي زبان سدائين خدا جي ڪمال ۽ جلال جي ذڪر سان ڀريل هوندي آهي. هو پنهنجي اندر کان وٺي ٻاهر تائين خدا جي وڏائيءَ جي احساس سان سرشار ٿي ٿو وڃي. اهڙو ئي انسان حقيقي مومن آهي ۽ اهڙو ئي انسان حق جي دعوت جون ذميداريون پوريون ڪري سگهي ٿو.