201-64
ڪائنات جي تسبيح
”جيڪو ڪجهه آسمانن ۾ آهي ۽ جيڪي ڪجهه زمين ۾ آهي، سو الله جي پاڪائي بيان ڪري ٿو. ان جي ئي بادشاهي آهي ۽ ان جي ئي ساراهه آهي، ۽ اهو هر شئي جي مٿان قدرت رکندڙ آهي. هو اهو آهي، جنهن اوهان کي پيدا ڪيو. پوءِ ڪو اوهان مان ڪافر آهي ۽ ڪو اوهان مان ايمان وارو آهي. ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا، تنهن کي الله ڏسندڙ آهي. آسمانن ۽ زمين کي تدبير سان بنايو اٿس ۽ اوهان جون صورتون بنايون اٿس، پوءِ اوهان جي صورتن کي چٽو ڪيو اٿس ۽ ان ڏي ئي موٽڻ آهي، جيڪو ڪجهه آسمانن ۽ زمين ۾ آهي، ان کي ڄاڻي ٿو، ۽ جو ڪجهه لڪايو ٿا ۽ جو ظاهر ڪريو ٿا، ان کي ڄاڻي ٿو ۽ الله دلين جي ڳالهه ڄاڻندڙ آهي. (التغابن 1-4)
”ڪائنات الله جي پاڪائي بيان ڪري رهي آهي، جو مطلب هي آهي ته اللهﷻ جنهن حقيقت کي قرآن ۾ کوليو آهي، ڪائنات ان جي سراپا تصديق بنيل آهي. اها زبان حال سان ساراهه ۽ پاڪائيءَ سان ان جي تائيد پئي ڪري. ان ٻه طرفي اعلان جي باوجود جيڪي ماڻهو مومن نٿا بنجن، تن کي ان کان پوءِ ئي اعلان جو اوسيئڙو ڪرڻ گهرجي، جڏهن سڀ ماڻهو خدا وٽ گڏ ڪيا ويندا ته جيئن خود ڪائنات جي مالڪ جي زبان سان پنهنجي باري ۾ آخري فيصلو سُڻي سگهن.
انسان کان سواءِ هن دنيا ۾ باقي جيڪي به شيون آهن، تن ۾ مومن ۽ منڪر جي ورهاست ڪونهي. هتي هڙئي شيون اقرار ۽ ايمان جي سطح تي جي رهيون آهن. هيءَ انسانن جي دنيا آهي، جتي اها ورهاست نظر ٿي اچي، هيءَ ورهاست اُن ڪري آهي ته انسان کي قول ۽ عمل جي آزاديءَ جي باوجود انسان کي اهوئي ڪرڻ گهرجي، جيڪو باقي ڪائنات پئي ڪري. جيڪي ماڻهو ائين نٿا ڪن، اهي زندگيءَ جي ايندڙ دور ۾ سخت عذاب جا حقدار قرار ڏنا ويندا.