169-49
محتاط مزاج
”اي ايمان وارو! جيڪڏهن ڪو نافرمان اوهان وٽ ڪا خبر آڻي ته ان جي جانچ ڪريو، جو متان نادانيءَ ۾ اوهين ڪنهن گروهه کي نقصان نه پهچايو، پوءِ اوهان کي پنهنجي ڪئي تي پڇتائڻو پوي ۽ ڄاڻو ته اوهان ۾ الله جو رسول آهي. جيڪڏهن هو گهڻن ڪمن ۾ اوهان جي ڳالهه مڃي ته اوهين ڏکيا ٿيو، پر الله اوهان وٽ ايمان کي پيارو ڪيو آهي ۽ ان کي اوهان جي دلين ۾ سينگاريو اٿس ۽ ان کي اوهان وٽ ڪفر ۽ گناهه ۽ نافرماني بڇڙي ڪئي اٿس. اهي ئي سِڌي واٽ وارا آهن. الله جي فضل ۽ احسان سان ۽ الله (سڀ ڪجهه) ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهي. (الحجرات 6-8)
هڪ ماڻهوءَ کي جيڪڏهن ڪا اهڙي خبر ملي، جنهن سان ان ماڻهوءَ تي ڪو الزام ايندو هجي ته اهڙي خبر کي ٻُڌي مڃي وٺڻ ايماني احتياط جي سراسر خلاف آهي. ٻُڌڻ واري تي اهو لازمي ٿيو پوي ته هو ان خبر جي ضروري جانچ جونچ ڪري ۽ پوءِ جيڪا راءِ قائم ڪري، اها اڻ ڌري جانچ کان پوءِ ڪري، نه ڪي اڳواٽ.
اڪثر هينئن ٿيندو آهي ته جڏهن ڪا خراب خبر هڪ شخص کي ملندي آهي ته هو هڪدم ان کي مڃي، ان جي خلاف جوابي قدم کڻڻ جي رٿابندي شروع ڪري ڇڏي. اها سخت غير ذميداريءَ جي ڳالهه آهي. نه ڪنهن ماڻهوءَ کي اهڙي خبر تي جانچ کان اڳ ڪا راءِ قائم ڪرڻ کپي ۽ نه وري ٻين کي جانچ جونچ کان اڳ ڪنهن قدم کڻڻ جي صلاح ڏيڻ گهرجي.
جيڪي ماڻهو واقعي هدايت جي واٽ تي اچن ٿا، تن جي پنهنجي اندر بيحد محتاط مزاج پيدا ٿي وڃي ٿو. ٻين تي الزام تراشين کان کين سخت بُڇان ٿي پوندي آهي. سندن مزاج ان ڳالهه جي علامت هوندي آهي ته کين خدا جي رحمتن مان ڀاڱو مليو آهي. اهو ايمان واقعي سندن زندگين ۾ لٿو آهي، جنهن جو هو زبان سان اقرار ڪري رهيا آهن.