28:98
هدايت لاءِ اِلاهي قانون
پيغمبرِ اسلام کي خطاب ڪندي قرآن ۾ ارشاد فرمايو ويو آهي: ”تون جنهن کي چاهين، تنهن کي هدايت نٿو ڏيئي سگهين، پر جنهن کي الله چاهي ان کي هدايت ڏئي ٿو ۽ الله هدايت قبولڻ وارن کي چڱيءَ طرح ڄاڻي ٿو.“ (القصص: 46)
دعوت ڏيندڙ تي فرض آهي ته هو ماڻهن تائين حق جي ڳالهه پهچائڻ جي لاءِ پنهنجون سڀئي ڪوششون ڪري ۽ هو پنهنجي ڪوششن ۾ ڪمي نه ڪري. ان کانسواءِ هو دعوتي ذميداريءَ کان آجو ٿي نٿو سگهي. پر جيستائين حق جي قبوليت جو لاڳاپو آهي، ته اهو دعوت ڏيندڙ جي چاهڻ سان يا سندس دعائن سان به نٿو ٿي سگهي. حق جي قبوليت جو واسطو هڪ طرفي طور تي مدعوءَ جي پنهنجي ذات سان آهي، نه ڪي داعيءَ جي ذات سان.
هدايت ڏيندڙ الله آهي. ان جو مطلب اهو ٿيو ته هدايت ملڻ جو واسطو الله جي ان قانون سان آهي، جيڪو هن هدايت ملڻ جي لاءِ مقرر ڪيو آهي. اهو هيءَ ته ماڻهوءَ جي اندر پاڻ به هدايت جي طلب موجود هجي. جهن ماڻهوءَ جي اندر هدايت جي سچي طلب پاتي وڃي، اُهو حق جي ڳولا ۾ رهندو. جڏهن اُن جي سامهون حق ايندو ته هو کليل ذهن سان ان بابت ويچاريندو ۽ هو ان لاءِ تيار رهندو، ته جڏهن هڪ شئي جو حق معلوم ٿي وڃي، ته ڪنهن ذهني تحفظ کانسوا هو ان کي قبولي وٺي. حق ان کي ملندو آهي، جيڪو ان جو گهُرجائو هجي. جنهن ماڻهوءَ جي اندر طلب جو گُڻ موجود نه هجي، ته ان کي ٻي ڪابه شئي هدايت ڏيڻ واري نه آهي.