28:96
بنيادي انساني گُڻ
حضرت موسيٰ عليه السلام جڏهن مصر مان نڪري مَدين پهتو ۽ هڪ بزرگ جي ٻڪرين کي پاڻي پياريائين ته اهو واقعو سندس ان بزرگ جي گهر وڃڻ جو ذريعو بنجي ويو. پنهنجي هڪ گهر ڀاتيءَ جي چوڻ تي هن حضرت موسيٰ کي پنهنجي گهر جي ڪم ڪار لاءِ رکي ڇڏيو. ان وقت چوندڙ حضرت موسيٰ عليه السلام جي تعارف ۾ جيڪو ڪجهه چيو، اهو قرآن ۾ هيئن فرمايو ويو آهي: ”انهن ٻنهي مان هڪ چيو ته اي منهنجا پيءُ! هن کي ڪم ڪار لاءِ رک! ڇوته چڱو ماڻهو جنهن کي ڪم ڪار لاءِ رکڻ گهُرين ٿو، سو سگهارو (۽) امانتدار هجي.“ (القصص: 26)
مذڪوره بزرگ جي ڪٽنب جي مختصر تجربي مان اهو پتو پيو هو ته حضرت موسيٰ محنتي به هو، ته ايماندار به. مذڪوره جملي ۾ حضرت موسيٰ جي ٻن گُڻن جو ذڪر نهايت بامعنيٰ آهي. ان مان ان اصول جي خبر پوي ٿي، ته بهترين ڪارڪن ڪير آهي ۽ ڪارڪن جي چونڊ ۾ ڪهڙي معيار کي سامهون رکڻ گهُرجي.
حقيقت اِها آهي ته اهي ٻئي انساني گُڻ ايمان ۽ سَگهه (Honesty and hard working) تمام ضروري گُڻن جي جامع آهن. ماڻهو جي چونڊ جي لاءِ معيار مقرر ڪرڻ هجي، ته انهن ٻن لفظن کان وڏو ٻيو ڪو معيار نٿو ٿي سگهي. ڪنهن ماڻهوءَ جو محنتي هئڻ ان ڳالهه جو ضامن آهي، ته کيس جيڪو ڪم سونپيو ويندو، هو اهو پنهنجي پوري سگهه سان انجام ڏيندو. هو پنهنجي ڪوشش ۾ ڪا گهٽتائي نه ڪندو. ساڳئيءَ طرح ماڻهوءَ جو ديانتدار هئڻ ان ڳالهه کي يقيني بڻائي ٿو، ته هو ڪڏهن به دوکو نه ڏيندو. هو هر ڀروسي تي پورو لهندو.