200-63
مال ۽ اولاد
”اي ايمان وارؤ! نه ڪي اوهان کي پنهنجا مال ۽ نه پنهنجا اولاد الله جي ياد ڪرڻ کان غافل ڪن ۽ جيڪي ائين ڪندا، سي ئي نقصان پائڻ وارا آهن. ۽ جيڪو اوهان کي اسان رزق ڏنو آهي، اُن مان هن کان اڳي خرچ ڪريو، جو اوهان مان ڪنهن وٽ موت اچي وڃي، پوءِ چوي ته اي منهنجا پاليندڙ، جيڪر مون کي ٿورو وقت ڏينءَ ها ته خيرات ڪريان ها ۽ چڱن ماڻهن مان ٿيان ها. هوڏانهن اللهﷻ ڪڏهن به ڪنهن جيءَ کي مهلت ڏيڻ وارو نه آهي. جڏهن سندس مقرر وقت اچي ويندو ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا، تنهن جي اللهﷻ خبر رکندڙ آهي“. (المنافقون 9-11)
هر ماڻهوءَ جي لاءِ سڀني کان وڏو مسئلو آخرت جو مسئلو آهي. پر مال ۽ اولاد انسان کي ان سڀ کان وڏي مسئلي کان غافل ڪريو ڇڏين. انسان کي ڄاڻي وٺڻ گهرجي ته مال ۽ اولاد مقصد نه پر ذريعو آهي. اهي ان ڪري ڏنا ويندا آهن ته هو انهن کي الله جي ڪم ۾ لڳائي. هو کين پنهنجي آخرت جي لاءِ استعمال ڪري. پر نادان انسان ان کي پنهنجو مقصد سمجهي وٺي ٿو. اهڙا ماڻهو جڏهن پنهنجي آخري انجام کي پهچندا ته اتي سندن لاءِ حيرت ۽ افسوس کان سواءِ ٻيو ڪجهه به نه هوندو ۽ هو هئه جا هٿ هڻندا رهجي ويندا.
دنيا ۾ مال ۽ اولاد ۽ ان قسم جون ٻيون مادي شيون انسان کي ڏنيون ويون آهن. اهي کيس انعام طور نه پر آزمائش طور ڏنيون ويون آهن. يعني ان جو مطلب اهو ڪونهي ته انسان انهن شين کي ماڻي هڪ راحت ڀري زندگي گذاري ۽ ان ۾ خوش رهي. پر اهي شيون انسان جي لاءِ امتحاني ڪاپي آهن. جن جي ذريعي انسان کي پرکيو ۽ جانچيو پيو وڃي. انسان کي گهرجي ته انهن شين کي نعمت نه پر آزمائش سمجهي. نعمت ته آخرت ۾ ملندي. هيءَ دنيا جانچڻ ۽ پرکڻ جي دنيا آهي ۽ آخرت ۾ ان جانچ ۽ پرک موجب انعام يا سزا جي جاءِ آهي.