34:122
خوشحاليءَ جو فِتنو
”۽ اسان جنهن به وسنديءَ ۾ ڪو ڊيڄاريندڙ موڪليو، ته اُتان جي آسودن ماڻهن اهو ئي چيو ته جنهن سان اوهين موڪليا ويا آهيو، تنهن جو اسين انڪار ڪندڙ آهيون. ۽ هنن چيو ته اسين گهڻي مال ۽ اولاد وارا آهيون ۽ اسان کي عذاب نه ڏنو ويندو. کين چئو ته بيشڪ منهنجو پاليندڙ جنهن لاءِ گهُري، تنهن لاءِ روزي ڪُشادي ڪري ٿو ۽ جنهن لاءِ گهُري ٿو، تنهن جي روزي تنگ ڪري ٿو. پر گهڻا ماڻهو نٿا ڄاڻن. ۽ نه اوهان جو مال ۽ نه اوهان جو اولاد اهڙي شئي آهي، جو اسان وٽ اوهان جو درجو ويجهو ڪن. پر جن ايمان آندو ۽ چڱا ڪم ڪيا، تن جيڪي ڪمايو، تنهن جي ڪري انهن لاءِ ٻِيڻو بدلو آهي ۽ اُهي ماڙين ۾ امن سان ويٺا هوندا. ۽ جيڪي ماڻهو اسان جي آيتن جي مقابلي ۾ اسان کي عاجز ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا، اُهي عذاب ۾ داخل ڪيا ويندا.“ (سبا: 34-38)
جن ماڻهن وٽ طاقت ۽ مال اچي وڃي، تن کي موجوده دنيا ۾ وڏائيءَ جو مقام حاصل ٿي وڃي ٿو. اهي شيون منجهس فرضي اعتماد پيدا ڪري ٿيون ڇڏين. اهڙن ماڻهن کي جڏهن آخرت کان ڊيڄاريو وڃي ٿو، ته هو ان کي اهميت نه ڏيندا آهن. کين يقين نٿو اچي، ته دنيا ۾ جڏهن خدا کين عزت ڏني آهي، ته آخرت ۾ ڇا هو کين بيعزتو ڪندو.
اهو ئي فرضي ڀروسو هر دؤر جي وڏن جي لاءِ حق جي دعوت کي نه مڃڻ جو وڏو ڪارڻ بڻيو رهيو ۽ وقت جا وڏا وڏا ماڻهو جڏهن هڪ هڪ شئي کي حقير ڪري ڇڏين، ته ننڍا ماڻهو به ان کي حقير سمجهي وٺندا آهن. ايئن خواص ۽ عوام ٻئي حق کي قبولڻ کان محروم ٿي وڃن ٿا.
دنيا جو مال ۽ اسباب امتحان آهي، نه ڪي انعام. دنيا جي مال ۽ اسباب جي زيادتي نه ڪنهن ماڻهوءَ جي قريبي هئڻ جي نشاني آهي، نه وري ان جي ڪمي ان جي دور هئڻ جي علامت. الله وٽ قربت جو مقام ان شخص جي لاءِ آهي، جيڪو ان ڳالهه جو ثبوت ڏي، ته کيس جيڪو ڪجهه ڏنو ويو هو، ان ۾ هو خدا جي ياد سان جيئرو رهيو ۽ خدا جي مقرر ڪيل حدن جو پاڻ کي پابند رکيو. اهي ئي ماڻهو آخرت ۾ خدا جي اَبدي انعام جا حقدار قرار ڏنا ويندا.