33:114
آخري رسول
قرآن مجيد ۾ اهو اعلان ڪيو ويو آهي ته، حضرت محمد ﷺخدا جو آخري رسول آهي. ان سلسلي ۾ چيو ويو آهي: ”محمد ﷺاوهان مردن مان ڪنهن جو پيءُ نه آهي. پر هو الله جو رسول ۽ نبين کان پڇاڙيءَ ۾ اچڻ وارو آهي ۽ الله سڀ ڪنهن شئي کي ڄاڻندڙ آهي.“ (الاحزاب: 40)
خاتم النبين جو لفظي ترجمو آهي، ته پاڻ نبين جي مُهر آهن. خاتم جو لفظ Stamp نه پر سيل (Seal) جي لاءِ اچي ٿو. يعني آخري عمل. لفافي کي سيل ڪرڻ جو مطلب ان کي آخري طور تي بند ڪرڻ آهي، ان کانپوءِ نه ڪا شيءِ ان جي اندران ٻاهر نڪرندي، نه وري اندر ويندي. تنهنڪري عربيءَ ۾ قوم جو خاتم قوم جي آخري شخص کي چيو ويندو آهي. (خاتم القوم آخرهم).
قرآن مجيد ۾ اهو اعلان زيد ۽ زينب جي قصي جي سلسلي ۾ ڪيو ويو آهي، جنهن لاءِ تفسير جو هر ڪتاب ڏسي سگهجي ٿو. ان مخصوص واقعي جي سلسلي ۾ پاڻ سڳورن جي خاتم النبين هئڻ جي اعلان جو مطلب هيءَ آهي، ته جيئن ته پاڻ سڳورن کانپوءِ ڪو نبي اچڻ وارو ڪونهي، تنهنڪري ضروري آهي ته سڀني خدائي ڳالهين جو اظهار پاڻ سڳورن جي ذريعي ڪيو وڃي.
پيغمبرِ اسلام محمد ﷺخدا جا آخري رسول هئا. سندس باري ۾ قرآن پاڪ جي اها آيت هڪ سَنئين سِڌي بيان جي حيثيت رکي ٿي. ان کانسواءِ اهو بيان ڪيترن ئي هنڌن تي قرآن پاڪ ۾ اَڻ سڌي انداز ۾ پڻ موجود آهي. مثال طور: قرآن مجيد ۾ ٻڌايو ويو آهي ته هي ڪتاب هڪ محفوظ ڪتاب آهي، ان جي محفوظيت ڪڏهن به ختم ٿيڻي نه آهي. قرآن جو اهو بيان به ان ڳالهه جو اَڻ سڌي طرح ثبوت آهي، ته پيغمبرِ اسلام کانپوءِ ٻيو ڪو رسول اچڻ وارو ڪونهي؛ ڇوته جڏهن خداجو هدايت نامون پنهنجي مڪمل ۽ محفوظ صورت ۾ دنيا ۾ موجود هجي، ته اهڙيءَ حالت ۾ سنت الله موجب ڪوبه نبي موڪليو نه ويندو آهي.