17:71
ذهني سانچو
انسان جي حالت ٻُڌائيندي قرآن مجيد ۾ ارشاد ٿيو آهي: ”چئو ته سڀڪو ماڻهو پنهنجي نموني تي ڪم ڪري ٿو. پوءِ جنهن جو رستو وڌيڪ سِڌو آهي، تنهن کي تنهنجو پاليندڙ گهڻو ڄاڻندڙ آهي.“ (بني اسرائيل: 84)
نموني جو مطلب ذهني سانچو آهي. هر ماڻهوءَ جو حالتن ۽ رجحانن موجب هوريان هوريان هڪ خاص ذهني سانچو بنجي ويندو آهي. هيءَ اِها ئي شئي آهي، جنهن کي نفسيات ۾ ڪنڊيشنگ چيو ويندو آهي. هر ماڻهو پيدائشي طور تي صحيح فطري ذهن کڻي پيدا ٿيندو آهي، ان کانپوءِ هر ماڻهو هوريان هوريان ڪنڊيشنگ ٿِڪنگ جو ڪيس بنجي وڃي ٿو. هو ان جي اثر هيٺ سوچي ٿو ۽ ان موجب سندس نقطه نظر بنجي ٿو. پر صحيح نقطي نظر اهو آهي، جيڪو اِلاهي علم موجب صحيح هجي ۽ غلط اهو آهي، جيڪو اِلاهي علم موجب غلط هجي.
هيءَ ئي اهو هنڌ آهي، جتي ماڻهوءَ جو امتحان آهي. ماڻهوءَ کي هيئن ڪرڻو آهي ته ان جي نموني سندس جيڪو ذهني سانچو جڙيو آهي، هو ان سانچي کي ڀڃي ڇڏي، ته جيئن هو شين کي جيئن جو تيئن ڏسي سگهي. ٻين لفظن ۾ هو شين کي رباني نظرن سان ڏسڻ لڳي. جيڪي ماڻهو پنهنجي ذهني خول ۾ گُم هجن، اُهي ڀٽڪندڙ ماڻهو آهن ۽ جيڪي ماڻهو پنهنجي ذهني خول مان نڪري خدائي نقطه نظر کي اختيار ڪن ٿا، اهي ئي ماڻهو آهن، جن کي هدايت ملي.