25:88
عالمي ڪتاب
قرآن ۾ فرمايو ويو آهي: ”اهو وڏي برڪت وارو آهي، جنهن پنهنجي ٻانهي (محمد ﷺ) تي (حق ۽ باطل ۾) فرق ڪندڙ ڪتاب نازل ڪيو. هن لاءِ ته جهان وارن کي ڊيڄاريندڙ ٿئي. جنهن جي آسمانن ۽ زمين جي بادشاهي آهي. ۽ (پاڻ لاءِ) نه ڪو اولاد ٺَهرايو اٿس، نه ڪي بادشاهيءَ ۾ ان جو ڪو شريڪ آهي ۽ سڀ ڪنهن شئي کي پيدا ڪيو اٿس ۽ پوءِ ان جو پورو اندازو ڪيو اٿس.“ (الفرقان: 1-2)
قرآن مجيد جي مختلف بيانن مان خبر پوي ٿي، ته اهو ڪتاب سڀني قومن جي لاءِ موڪليو ويو آهي. اها ئي ڳالهه ٻئي هنڌ تي پيغمبر اسلام جي نسبت سان هيئن چئي ويئي آهي: ”۽ اسان توکي سڀني انسانن جي لاءِ خوشخبري ڏيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ڪري موڪليو آهي. پر اڪثر ماڻهو اهو نٿا ڄاڻن.“ (سبا: 28)
قرآن مجيد اصل ۾ عربي زبان ۾ آهي ۽ اهو عربستان ۾ لٿو، پر جيستائين ان جي نياپي جو واسطو آهي، ته اهو پنهنجي نوعيت جي لحاظ کان مڪمل طور تي عالمي ۽ آفاقي آهي. اهو سڀني قومن کي مخاطب ٿئي ٿو، نه ڪي ڪنهن مخصوص قوم سان.
قرآن مجيد جو بنيادي پيغام اهو آهي، ته خدا هڪ آهي. ظاهر آهي ته اها ڪا وقتي ۽ مقامي شئي ڪونهي. اها هڪ حقيقت آهي، جنهن جو واسطو سڀني انسانن سان آهي. قرآن ۾ اها خبر ڏني ويئي آهي، ته انسان مري ختم نٿو ٿئي، پر هو حساب ڪتاب جي لاءِ آخرت جي عدالت ۾ حاضر ڪيو وڃي ٿو. اها هڪ اهڙي حقيقت آهي، جيڪا سڀني انسانن سان واسطو رکي ٿي. ساڳئي نموني قرآن ۾ ٻڌايو ويو آهي، ته ڏيتي ليتي ۾ مڪمل انصاف جو طريقو اختيار ڪريو. اها به هڪ اهڙي تعليم آهي، جنهن جو واسطو سڀني انسانن سان آهي. اهڙي طرح قرآن مجيد ۾ اعلان ڪيو ويو آهي، ته سڀئي انسان هڪ ئي انسان جو اولادآهن. تنهنڪري سڀ انسان پاڻُ ۾ ڀائر آهن. انهن ۾ ڪوبه فرق ڪونهي. پر جيڪڏهن ڪو فرق آهي، ته اهو نسل جي بنياد تي نه، پر تقويٰ (پرهيزگاري) جي بنياد تي آهي. اها هڪ اهڙي تعليم آهي، جيڪا سڀني انسانن سان واسطو ٿي رکي وغيره.
ايئن قرآن جي سڄي تعليم عالمي ۽ آفاقي حيثيت رکي ٿي. اها ماضيءَ کان وٺي مُستقبل تائين سڀني انسانن جي لاءِ رهنمائي آهي.